قلمرو های فلسفه

«اندیشیدن» (Thought) از بارزترین شؤون آدمی است. اندیشیدن فعالیت ذهنی هوشمندانه برای شناختْ، تجسمْ، ساختنِ مفهوم ها و حکم ها و ارزیابی هاست. این همه بر مدار مسأله می چرخد. آنچه را از اندیشیدن به دست می آید، می توان «اندیشه» نامید. اهل لغت گاهی سه معنی برای «اندیشه» آورده …

آیا امکان دارد جهان یا جهان هایی غیر از این جهان، وجود داشته باشد؟ این پرسشی است که از اعصار قدیم مطرح بوده است. برخی از فیلسوفان آن را ممکن دانسته اند و برخی ناممکن. الف – ابوریحان بیرونی می گوید که گروهی از حکما بر این عقیده بوده اند …

اغلبِ خطاهای ذهنی به صورت ناخودآگاه صورت می گیرد. برای درمان این خطاها نخست باید آنها را به عرصه خودآگاه آورد. “سوگیری های شناختی” از جمله خطاهای ذهنی هستند که بیشتر روندی ناخودآگاه دارند، و ذهن را از ادراک و قضاوت درست باز می دارند. سوگیری‌های شناختی (cognitive biases) را …

استدلال برای اثبات صانع به دو صورت امکان دارد: اول: استدلال به وجود. دوم: استدلال به موجود. ابن ابی الحدید می نویسد: استدلال بر خداوند به خود وجود طریقه مدققین از فلاسفه است. طریق ایشان از گذرگاه های زیر می گذرد: اول – اشتراک معنوی وجود: مفهوم هستى در همه …

در اواخر قرن دوم و قرن سوم، سکستوس امپیریکوس (Sextus Empiricus) آراء سوفسطائیان و شکاکیت پیرهونی را از نو زنده کرد. محل و تاریخ زندگیش به صورت دقیق معلوم نیست. محتملا پزشك شاغلی بود، وابسته به مکتب تجربی. او ادعا می کرد که مرض ها را می فهمد و معالجه …

وصف مشترک انسان با دیگر جانداران در “حیات” و لوازم آن است. از اوصاف فراگیر جانداران «صیانت از ذات» (self-preservation) است. «صیانت از ذات» رفتاری است که بقاء یک موجود زنده را تضمین می کند. آن رفتار، تقریبا در میان تمام موجودات زنده شایع است، و مبدء آن چون غریزه …

«عالِم» کسی را می گویند که متصف به علم و معرفت است. عالم از اسماء حسنی هم است. برخی در تعریف این وصف خداوند نگاشته اند: «الذی لا یخفى علیه شیء.» گاهی آنکه می داند، به خود می داند، نه به سببیت غیر خود، و گاهی آگاهی را به سبب …

“رابط مغز و رایانه” (BCI) یک سیستم مبتنی بر “رایانه” است. این سیستم، سیگنال های مغزی را به دست می آورد. آنگاه آنها را تجزیه و تحلیل می کند. سپس به دستوراتی تبدیل می کند که به دستگاه خروجی منتقل می شوند تا عملکرد مطلوبی را انجام دهند. (BCI) مخفف …

کلمه “فلسفه” گاهی به صورت مفرد و مطلق به کار می رود، بدون اینکه با کلمات دیگری ترکیب یافته باشد. گاهی هم با کلمات دیگری ترکیب می شود، و عنوانی مرکب می سازد. این عناوین مرکب گاهی به صورت “مرکب اضافی” است و گاهی به صورت غیر اضافی. می توان …

حکماء اشراق درباره طبقات حُکَماء سخن گفته اند. شیخ اشراق هم این طبقات را در کتاب هایش آورده است. شارحان حکمت اشراق هم به این مطلب پرداخته اند: حکماء ده طبقه اند: 1) طبقه اول: «حَکیمٌ الهیٌ مُتَوَغِّلٌ فی التَّألّهِ، عَدیمُ البَحث»: حکیم الهی که در تألّه فرو رفته است. …