خانه / لغت نامه فلسفی (صفحه 4)

لغت نامه فلسفی

لغت نامه: ایتالیا

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): وى [فیثاغورس] به مشرق زمين مسافرت كرده و بعضى از آراء خود را از دانشمندان مشرق استفاده نموده و پس از مراجعت از سفر و عودت به وطن به ايتاليا مهاجرت نموده و چون علاوه بر عقايد فلسفى داراى آراء سياسى و اجتماعى و …

ادامه نوشته »

لغت نامه: اهرام

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): تواريخ قديم جماعتى از حكما و علماى نجوم را نام مى‏ برد كه به عنوان «هرامسه» خوانده مى‏ شوند و دوره آنان را قبل از دوره يونانيان ضبط مى ‏كند. معروف ‏ترين آنان همان است كه «هرمس الهرامسه» خوانده مى‏ شود و هر گاه …

ادامه نوشته »

لغت نامه: انگلس، فریدریش

لغت نامه دهخدا (1377): انگلس . [ اِ گ ِ ] (اِخ) فریدریک (فریدریش). فیلسوف، عالم اقتصاد و سیاستمدار آلمانی (1820-1895م.) دوست کارل مارکس بود و با وی خانواده ٔ مقدس (1844) و اعلامیه ٔ حزب کمونیسم (مانیفست) (1848) را تنظیم کرد. وی پس از مرگ مارکس مجلدات دوم و …

ادامه نوشته »

لغت نامه: انکار

طباطبایی، محمدحسین (تبریز ۱۲۸۱ـ قم ۱۳۶۰ش): سخنان سوفسطى اگر چه به شكل انكار واقعيت چيده شده است ولى حقيقتا براى انكار وجود علم (ادراك جازم مطابق با واقع) سوق داده شده، چه، اگر انكار واقعيت را با تسليم وجود علم فرض كنيم‏ (مى ‏دانيم چيزى نيست) نتيجه ‏اش اثبات علم …

ادامه نوشته »

لغت نامه: انقلاب

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): وى [فیثاغورس] به مشرق زمين مسافرت كرده و بعضى از آراء خود را از دانشمندان مشرق استفاده نموده و پس از مراجعت از سفر و عودت به وطن به ايتاليا مهاجرت نموده و چون علاوه بر عقايد فلسفى داراى آراء سياسى و اجتماعى و …

ادامه نوشته »

لغت نامه: انجذاب

طباطبایی، محمدحسین (تبریز ۱۲۸۱ـ قم ۱۳۶۰ش): عده ديگرى…از غير فلاسفه كه از غير طريق استدلال سير مى‏ كنند نبايد «ايده آليست» شمرد و با همين ترازو سنجيد، مانند: (1) دسته‏اى از عرفا كه راه وصول به حقايق را تنها كشف ذوقى معرفى كرده‏اند و روش استدلال را منكرند. (2) گروهى …

ادامه نوشته »

لغت نامه: انتزاع

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): انتزاع در اصطلاح فلسفه و روانشناسى معمولًا به يك عمل خاص ذهنى گفته مى ‏شود كه آن را «تجريد» نيز مى‏ توان ناميد، به اين نحو كه ذهن پس از آنكه چند چيز مشابه را درك كرد آنها را با يكديگر مقايسه مى ‏نمايد …

ادامه نوشته »

لغت نامه: انبیاء

طباطبایی، محمدحسین (تبریز ۱۲۸۱ـ قم ۱۳۶۰ش): عده ديگرى…از غير فلاسفه كه از غير طريق استدلال سير مى‏ كنند نبايد «ايده آليست» شمرد و با همين ترازو سنجيد، مانند: (1) دسته‏اى از عرفا كه راه وصول به حقايق را تنها كشف ذوقى معرفى كرده‏اند و روش استدلال را منكرند. (2) گروهى …

ادامه نوشته »

لغت نامه: امپيريست

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): جرج بركلى (George Berkli) اسقف انگليسى … از اصحاب حس و فلاسفه «امپيريست» به شمار مى ‏رود؛ يعنى منشأ همه علوم را حس و تجربه مى ‏داند و به معلومات عقلى و فطرى كه گروهى از فلاسفه اروپا قائل بودند قائل نيست. وى در …

ادامه نوشته »

لغت نامه: الهی

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): الهى يا روحى بودن ربطى به ايده آليسم ندارد. ما با آنكه تمام اصول ايده آليستى را باطل مى‏كنيم و هيچ نوع اصالتى براى ذهن قائل نيستيم، با يك نظر واقع بينى عقايد الهى و روحى خود را با دلائل محكم اثبات مى‏كنيم. (پاورقی …

ادامه نوشته »