فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
(این گزارش ممکن است داستان فیلم را فاش کند.)
فیلم فینچ (Finch) محصول 2021 است. تام هنکس تنها بازیگر آنست. این فیلم را می توان چنین گزارش کرد:
آسمان چون پنیر سوئیسی شده، و اشعه فرابنفش خورشید، بیشتر جانداران را نابود کرده است. حیات اجتماعی انسان ها از میان رفته است.
فینچ با سگ و یک رباتِ مانندِ سگ زندگی می کند. درحال ساختن ربات دیگری است. مراحل پایانی ساخت این ربات در فیلم نمایش داده می شود. تعامل فینچ با این ربات تا پایان فیلم ادامه می یابد. این تعامل نخست با برقراری ارتباط آغاز می شود. به سخنان فینچ واکنش نشان می دهد. تقلید می کند. یاد می گیرد. کم کم راه رفتن و دویدن را می آموزد. اجازه می گیرد. می فهمد. فکر می کند. حرف می زند. گاهی صورتش را با انگشتانش می خارد. قهر می کند. به موسیقی گوش می دهد. تظاهر می کند. عذرخواهی می کند و ..
برایش سؤال طرح می شود. در یک پلان با فینچ درباره اعتماد صحبت می کند، و از او معنی اعتماد را می پرسد. فینچ مِن مِن می کند، و نمی تواند پاسخش را بدهد. می گوید: خودت فکر کن و بفهم.
با هم، نامی برای او انتخاب می کنند. از میان نام های متعددی که خود پیشنهاد می نماید، نام “جِف” را انتخاب می کنند.
نخستین مواجهه “جف” با آینه دیدنی بود. این مواجهه نمادی از خودآگاهی به شمار می آید.
فینچ از او می خواهد “ابتکار” کند. بعد از آن چندجا دست به ابتکار می زند.
سعی می کند زبان سگ را بفهد. آواهای صدای سگ را تشخیص می دهد. با این حال رابطه خوبی با او ندارد.
با این حال تشبیه و استعاره را در کلام آدمیان متوجه نمی شود.
فینچ بیمار است. حالش بد می شود. “جف” در مقابل ساختمانی توقف می کند، تا برای فینچ دارو تهیه کند. داخل این مکان کتی پیدا می کند، و بر تن می نماید. تو گویی در این مرحله به انسان شباهت می یابد.
بعد از خروج از ساختمان مورد تعقیب قرار می گیرند. برای گریز از مهلکه فینچ نظری دارد، و جف نظری دیگر. نظر “جف” صائب است.
بعد از آن از “باور” خود به فینچ سخن می گوید. غصه می خورد. نوشته ها را می خواند. واجد ذهن می شود. می گوید در ذهنم چنین دیدم. خواب و رؤیا می بیند. رابطه اش با سگ بهبود می یابد. سگ او را به عنوان دوست می پذیرد.
در اواخر مسیر فینچ می میرد.
با سگ به مقصد می رسند. پل را که می بیند می گوید: چقدر زیباست. او به درک زیباشناختی رسیده است، و توان خلق اثر هنری یافته است. نقاشیی می کشد و از فنسِ اطراف پل آویزان می کند…
این فیلم در کنار تلنگرهایی که به بیینده برای حفاظت بیشتر از محیط زیست می زند، به “هوش مصنوعی” نظر دارد، و مسیر تکاملی آن را نمایش می دهد.
“هوش مصنوعی” عرصه پهناور تلاقی و ملاقات دانش‌هایی از قبیل فلسفه، زبان‌شناسی، ریاضیات، روان‌شناسی، عصب‌شناسی، فیزیولوژی، علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیست‌شناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و … است.
هوش مصنوعی از مغز و ذهن الگو می گیرد. برای این منظور می بایست کاردهای ذهن و مغز را شناخت. یکی از بخش های مهم فلسفه احصاء و تعریف کارکردهای ذهن است. این دستاوردهاست که به کار هوش مصنوعی می آید.
مسعود تلخابی