بایگانی برچسب: معرفت شناسی

گاهی فیلسوفان ادراک را چنین تعریف می کنند: «وصول عاقل به ماهیت معقول.» “ادراک” در روانشناسی به گونه دیگری تعریف می شود: «حالتی که بعد از احساس دست می دهد، و آن عبارتست از تشخیص دادن و اطلاع یافتن از آنچه از طریق بدنی یا روانی احساس شده است.» یا …

جهانی كه ما در آن زندگی می كنیم به اعتباری به دو بخشِ “غیب” و “شهادت” تقسیم می شود. عالم شهادت آنست كه ما می توانیم به وسیله حواس چندگانه ظاهری خویش درك كنیم. “غیب” بخشی است که پنهان از حواسِ ماست. در اینجا دو مسأله مطرح می شود: 1) …

چگونه انسان خداوند را ادرک می کند، و او را در می یابد؟ آیا این ادراک مبتنی بر همان ابزارهای ادراکی متعارف چون حواس و عقل است؟ یا اینکه این ادراک بر پایه ابزار و توانایی دیگری بنا شده است؟ در اینجا دو نظریه وجود دارد: نظریه اول: از نظر …

“موجودات ذهنی” در ذهن ها به صورت های مختلفی با هم ترکیب می شوند، و نظام ها و ساختارهای متفاوتی به وجود می آورند. چه اسباب و عللی مُوجب پیدایش ساختارهای ذهنی می گردند؟ آیا “تنظیم و ترتیب موجودات ذهنی” فرایندی خودآگاه است که ذهن خود طی می کند؟ آیا …

کیفیت تجمع “موجودات ذهنی” را در ذهن چند گونه می توان فرض کرد: اول: موجودات ذهنی بدون هیچ ارتباطی با هم دیگر در کنار هم در ذهن انباشته شده باشند. دوم: موجودات ذهنی مرتبط به هم دیگر در ذهن چون یک ساختار باشند. این ارتباط خود می تواند دو گونه …

انسانِ فاقدِ ذهنِ علمی و فلسفی چنین گمان می کند که در مواجهه با جهان، به خود اشیاء نائل می شود. او متوجه نیست که چیزی به نام “علم” واسطه ميان او و آن موجود است. ما هیچ وقت به خودِ اشیاء خارجی واصل نمی شویم. از این رو ناچار …

ابن فارس (م 395) در تببین کلمه وحی می نویسد: «الْوَاوُ وَ الْحَاءُ وَ الْحَرْفُ الْمُعْتَلُّ: أَصْلٌ يَدُلُّ عَلَى إِلْقَاءِ عِلْمٍ فِي إِخْفَاءٍ أَوْ غَيْرِهِ إِلَى غَيْرِكَ.» [معنی اصلی وحی عبارتست از: القاء علم به صورتِ پنهانی یا غیر پنهان به دیگری.] آنگاه معانی فرعی آن را بر می شمارد …

اغلبِ خطاهای ذهنی به صورت ناخودآگاه صورت می گیرد. برای درمان این خطاها نخست باید آنها را به عرصه خودآگاه آورد. “سوگیری های شناختی” از جمله خطاهای ذهنی هستند که بیشتر روندی ناخودآگاه دارند، و ذهن را از ادراک و قضاوت درست باز می دارند. سوگیری‌های شناختی (cognitive biases) را …

بخشی از محتوای ذهنی بیشتر افراد را “خرافات” تشکیل می دهد. منظور از “خرافات” چیست؟ “خرافه” (superstition) را به صورت های مختلفی تعریف کرده اند: الف – “خرافه” باوری است که حوادث خاصی را به شیوه ای غیر عقلانی و غیرمستدل و غیر علمی توضیح می دهد. این تعریف سه …

گاهی “تعقل” را چنین تعریف می کنند: «ادراک کلیات.» آنچه از تعقل حاصل می شود، “معقول” نام می گیرد. “معقولات” یا “ادراکات کلی” بر دو قسم اند: معقولات اولیه و معقولات ثانویه. “معقولات ثانویه” خود بر دو نوع تقسیم می شوند: الف – معقولات ثانویه منطقی ب – معقولات ثانویه …