خانه / قلمرو های فلسفه / فلسفه اخلاق (صفحه 2)

فلسفه اخلاق

اینک هیچ و آنک پوچ

قدش کوتاه بود و موهایش پرپشت. خنده رو ‌ و بذله گو و حاضرجواب هم بود. موقع خندیدن دهانش را غنچه می کرد تا کسی نفهمد که دندانهای پیشینش افتاده اند. می گفت: فقط سی و پنج سال دارد شاید راست می گفت. هیچ گاه زن نگرفت هیچ گاه با …

ادامه نوشته »

نیهیلیسم

نیهیلیسم[1] بر آستانه در ایستاده است (نیچه). نیچه تصویر کاملی از نیهیلیسم می دهد، هیولایی که بر آستانه ایستاده، درون و بیرون را می نگرد. مهمترین خصیصه جهان جدید نیهیلیسم است. نایهیل، امرپوچ است، نایهیلیتی ،پوچی و نایهیلیسم، پوچ گرایی مطلق، بی ارزش دانستن ارزشها، بی بنیاد دیدن هستی. نیهیلیسم، …

ادامه نوشته »

حافظ و امکان بسط وجودی

بهاءالدین خرمشاهی در مورد حافظ نقل ظریفی دارد که باری می تواند راه و روزنه نوعی پلورالیسم را در عرصه حافظ شناسی بگشاید تا تلقی های متعدد و متناقض از شعر این شاعر، بی هیچ تزاحمی در کنار هم قرار گیرند. به زعم خرمشاهی “حافظ انسان کامل نیست؛ اما کاملا …

ادامه نوشته »

اخلاق قاعدگی

مقدمه: زنانِ بالغ، “چرخه قاعدگی” را به صورت مستمر، در هر ماه، تجربه می کنند. این چرخه‌ معمولاً بین ۲۱ تا ۳۵ روز، با طول متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، و حدود ۳۰ تا ۴۵ سال ادامه می‌یابد. این فرایندِ طبیعی، اثرات و عوارض گوناگونی را، مانند “نوسانات خلقی” به …

ادامه نوشته »

تأملی در تعریف “مرض” و “بیماری” در نگاه طبیبان قدیم

قدما در تعریف “مرض” نوشته اند: « المَرَضُ إظلام الطّبيعة و اضطرابها بعد صَفائها و اعتدالها.»[1] [“مرض” تیرگی طبیعت و اضطراب آنست بعد از آنکه دارای صفاء و اعتدال بود.] از انسان رفتارهای مختلفی سرمی زند. گاهی در صدور این رفتارها نقصان و اختلالی[2] می بینیم. برای مثال یک انسان …

ادامه نوشته »

سازوکار تعجب (surprise)

کلمه “سورپرایز”[1] در سه معنی به کار می رود: الف – رویداد، خبر و … که غیرمنتظره است یا به طور ناگهانی اتفاق می افتد. ب – احساسی[2] که ناشی از وقوع یک حادثه ناگهانی یا غیرمنتظره است. ج – به کاربردن روش هایی که باعث احساس تعجب می شود. …

ادامه نوشته »

نظریه میل (desire)

ژیل دلوز (Gilles Deleuze) و فلیکس گتاریِ (Felix Guattari) در کتابِ “کاپیتالیسم و اسکیزوفرنی: ضد اُدیپوس” (Capitalism and Schizophrenia: Anti-Oedipus) (۱۹۷۲) پدیده‌ها را همچون ماشین‌هایی می‌نگرد که کارشان میل‌ورزی (desiring machines) است. منظور از “میل” (desire) یک آرزو و خواستِ بزرگ و قوی برای داشتن چیزی یا انجام دادن کاری …

ادامه نوشته »

اضطراب وجودی حافظ و داستایفسکی

دکتر اسلامی ندوشن در کتاب “آواها و ایماها” مقایسه معناداری بین افکار و احوال تولستوی و مولانا انجام داده و قرابت های فکری و فرازنگی این دو شخصیت را علی رغم بُعد ششصد ساله ی آنها و تفاوت سپهر زیستشان بر آفتاب افکنده است. بنابراین هیچ استبعادی نخواهد داشت اگر …

ادامه نوشته »

دیدگاه زکریای رازی درباره “اخلاق”

آراء اخلاقی رازی بیشتر در سه کتاب آمده است: السيرة الفلسفية، الطب الروحانی، کتاب اللذة. السیرة الفلسفية بهترین نمودار اصول اخلاقی اوست. کتاب الطب الروحانی در بیست فصل، راجع به رذائل اخلاقی و کیفیت درمان آنها، تدوین شده است. مبنای اخلاق در فلسفه رازی بر اصل لذت و الم استوار …

ادامه نوشته »

معانی کلمه “خوب” (good)

وقتی ما کلمه “خوب” را به کار می بریم، چه معنایی را مد نظر داریم؟ به چه چیزی می گوییم “خوب”؟ کلمه “خوب” (good) در چه معانیی به کار می رود؟ در اینجا معانی کلمه (good) [=خوب] را در زبان انگلیسی بررسی می کنیم: اول: چیزی که دارای کیفیت بالا …

ادامه نوشته »