فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
این “رویکرد آموزشی” با تمرکز بر “تفکر” شکل می گیرد. تفکر به عنوان مهم ترین ویژگی آدمی با امور متعددی در ارتباط است. نخستین ارتباط تفکر با مسأله است. تفکر تلاش انسان برای پاسخگویی به مسأله است. تفکر بر محور مسأله شکل می گیرد. در این “شیوه آموزشی” مسأله، مورد تأکید فراوان قرار می گیرد. انسان موجودی است که برای او در طیف وسیعی مسأله طرح می شود. این مسائل انواع مختلفی دارد. این رویکرد با شناخت انواع مسائل و تأکید بر آنها ذهن مخاطبین را با شیوه های مختلف تفکر آشنا می کند.
طرح مسأله در ذهن آدمی با مفاهیم بنیادین متعددی مرتبط است. این مفاهیم بنیادین کشتزار مسائل اند. تا این مفاهیم در ذهن نباشند، مسأله ای طرح نمی شود. این مفاهیم آگاهانه از ناحیه مربیان مورد تأکید قرار می گیرد، و سعی می شود همواره در سطوح خودآگاه ذهن مخاطبین قرار گیرد، و فراموش نشود.
“ادراکات حسی” و “تخیل” بخش های دیگری است که با “تفکر” در ارتباط است. این دو علاوه بر اینکه در فراهم کردن مایه های تفکر نقش دارند، در رسیدن به پاسخ های مناسب برای مسائل هم تأثیری تمام دارند. فرضیه ها و نظریه ها که پاسخ های ابتدائی و نهایی به مسائل اند در قلمرو تخیل پا می گیرند. در این سیستم آموزشی مخاطبین پیوسته در معرض تجربه های جدید حسی قرار می گیرند، و سعی می شود، تخیل آنان هموار فعال نگه داشته شود، و مورد تقویت قرار گیرد.
جسم و سلامتی و تعادل آن علاوه بر اینکه خود ارزشمند تلقی می شود، با تفکر سالم در ارتباط است. عقل سالم در بدن سالم، نظریه ای استوار است. در این نظام آموزشی “ورزش”، با توجه به مکتب های فلسفی مانند یوگا و روشهای ورزشی پذیرفته شده دنیا، به صورت روزانه و مستمر اجراء می شود.
مخاطبین در این روش آموزشی پیوسته در “بسترهای تفکر زای” مختلفی واقع می شوند. این بسترها به گونه ای آماده می شوند که در ذهن مخاطبان مسأله ای برانگیزانند، و آنان را به سوی تفکر بکشانند. این بسترها از قلمروهای مختلف جهان انتخاب می شود. گاهی از موجودات طبیعی است، مانند: سایه و کوه و خاک و …. گاهی از جانداران، مانند: مورچه، ماهی و … گاهی از گیاهان و نباتات، گاهی از مصنوعات بشری، مانند: کشتی، ماشین و … گاهی از آثار هنری، و گاهی از پدیده های انسانی. در فضای آموزشی این شیوه، ابزارهایی برای بهتر دیدن وجود دارد. آزمایشگاهی هست که مخاطبین را در معرض تجربه های دقیق تر و مکرر قرار می دهد. برخی از فرایندهای تفکر در بستر گل کاری و کشاورزی انجام می گیرد. از این رو فضاهای مناسبی برای اینکار پیش بینی شده است.
این دیدگاه آموزشی ساختار جهان را ریاضی می بیند، از این رو به ریاضیات اهمیت به سزایی قائل است. اما ریاضیات را نه به صورت انتزاعی صِرْف، بلکه در ارتباط با پدیده های طبیعی و مصنوعی مورد توجه قرار می دهد.
رابطه “زبان” و “تفکر” از مهم ترین مسائل امروز بشر است. زبان شناسی جدید تحقق تفکر را در بستر زبان می داند. گسترش قلمرو زبان در ذهن افراد بر استواری تفکر می افزاید. در این “راهبرد آموزشی” با گسترشِ وسعت زبان در اذهان، می توان افراد را بر تفکرات ژرف تری قادر ساخت.
آموزش قرآن در این “طریقه آموزشی” به صورت “معرفتْ محور” محقق می شود، نه “قراءتْ محور”.
تعلیمِ “خوب بودن” و “خوب زیستن” بر پایه عقلانیت و خردمندی، جهت گیری دیگر این “مسلک آموزشی” می باشد.
رویکرد این “سامانه آموزشی” به هنر سه گانه است: اول – تولید اثر هنری، دوم – فهم و شناخت اثر هنری، سوم – نقد اثر هنری.
این سه رویکرد به یک اندازه مورد توجه قرار می گیرد. علاوه بر این، تمام اقسام هنر از موسیقی تا نمایش تعلیم داده می شود.
داستان و داستان خوانی از دیگر موضوعات این “ساختار آموزشی” است. داستان های گوناگونی مورد توجه، بررسی و نقد قرار می گیرد. علاوه بر داستان های روز به داستان های کهن هم پرداخته می شود. داستان های چند کتاب در مرکز توجه قرار دارند: قرآن، شاهنامه، کلیله و دمنه، مثنوی، گلستان و بوستان، بهارستان جامی و … از این دست اند.
برخی از این داستان ها در قالب نمایش نامه طراحی می شود، و مخاطبین به عنوان بازیگران آن مورد استفاده قرار می گیرند.
این رویکرد آموزشی علاوه بر اینکه بر گستره وسیعی از علوم بشری تکیه دارد، به مربیان متخصصی هم نیازمند است. مربیانی که توان اجراء این رویکرد را داشته باشند. این مربیان سالهاست که در این راستا تربیت شده اند، و پیوسته در حال ارتقاء اطلاعات خود هستند.
این رویکرد آموزشی می تواند طیف وسیعی از مخاطبین را در بر گیرد، از کودکان 5 و 6 ساله تا بزرگسالان، و مطابق هر سطح سنی برنامه ریزی شود.
مسعود تلخابی
