فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
آیا جز من، و حالات و تصوراتِ من چیز دیگری هم وجود دارد؟ این مسأله از مهم ترین پرسش هایی است که ذهن فیلسوف را درگیر خود می کند. فیلسوفان در پاسخ به این سؤال دو دسته شده اند و دو مکتب ایده آلیسم و رآلیسم را پدید آورده اند. رآلیست ها معتقد به وجود واقعیت هایی غیرِ من در جهان اند.
اما آیا راهی برای اثبات “واقعیت هایی غیرِ من” وجود دارد؟
علامه طباطبایی در اثبات واقعیت می نویسد: «در نخستين روز كه ما بهره از هستى يافته و چشم به روى اين جهان پر حادثه و انقلاب باز مى كنيم، در سر آغاز، همانا خود و كارهاى داخلى خود (علم و اراده و …) را مى يابيم، و همين كه نسبت ميان خود و كارهاى خود را سنجيديم از روى همين نظر از براى كارهاى ديگر كه به كارهاى ما مى مانند و در اختيار ما نيستند (معلومات حسى كه از راه حس پيش ما مى آيند) يك جوهر ديگر كه موضوع همان خواص و آثار بوده باشد اثبات مى نماييم. اين سياهى و سفيدى را كه مى بينيم و اين گرمى و سردى را كه حس مى كنيم، اين مزه كه مى چشيم، اين بوى كه مى بوييم و اين آواز كه مى شنويم از آن چيزى است كه اين خواص را دارد، زيرا اين صفات مانند صفت علم و اراده من هستند كه بدون من نمى شوند. پس دارنده اين خواص چيز ديگرى است جز من و كنار از من، زيرا هيچ كدام از آنها در اختيار من نيستند و از همين جا به: وجود واقعيتى بيرون از خودمان معتقد مى شويم.»
مسعود تلخابی
عالی