فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
ارتفاع هر پایه برج آرامگاه از کف زیرین آرامگاه تا زیر گنبد، نزدیک به ۲۳متر است. گنبد مخروطی شکل آن نزدیک به ۶ متر ارتفاع دارد.
ایوان ده ستونی آرامگاه و برج بتنی باز، همهدر داخل یک مربع بزرگ با اضلاع بیست و هشت و نیم متر جا گرفتند که البته خود مربع دیده نمی شود. ولی ضلع افقی آن کف ایوان و ضلع عمودی از کف زمین تا رأس برج است و نماد انسان ایستاده با دستهای گشاده را، که خود ابوعلی است، تداعی می کند.
در میان ۱۲ پایه برج، یک تخته سنگ مرمر قرار دارد که کتیبه‌ای به خط ثلث بر آن نوشته‌اند. سنگ قبر فعلی بنا از کنار دریاچه ارومیه تهیه و به همدان انتقال داده شده است.
محوطه اصلی مقبره چهارگوش و هر ضلع آن یازده متر و نیم و مساحت سطح آن در حدود 132 متر مربع است. دوازده پایه برج آرامگاه در این محوطه چهار گوش قرار دارد و قیر ابن سینا در میان پایه های برج و قبر ابوسعید دخدوک در کنار آن است و روی هر دو قبر لوحه ای از مرمر قرار دارد و کتیبه ای در 9 سطر به قلم ثلث شیوا و به خط احمد معصوی زنجانی برجسته بر روی آن نوشته شده است. این لوحه تشکیل می شود از یک قطعه فوقانی که ابعاد آن 42 سانتیمتر در یک متر است و بر روی آن (بسم الله الرحمن الرحیم) نقش شده و یک قطعه تحتانی به طول دو متر و پنجاه و دو سانتیمتر و عرض یک متر و مجموعا كتييه بدین صورت است:
١- بسم الله الرحمن الرحيم
۲ – وَ آتَينَاهُ الْحِكْمَةَ وَ فَصْلَ الْخِطَابِ (ص:20)
۳- هذا مرقد الشيخ الرئيس حجة الحق ابوعلى الحسين بن عبدالله بن سینا
۴- قال أبو عبيد عبدالواحد الجوزجانی رحمة الله في رسالة سیرة الشيخ المعروفة به سر گذشت.
۵- كانت ولادته في ۳۷۰ و جميع عمره ۵۸ سنة ثم انتقل إلى جوار ربّه و رحمته و دفن بهمدان في سنته ۴۲۸
6 – قال اوحدالدین الانوری في شأنه:
۷ – دیده جان بو علی سینا بود از نور معرفت بینا
۸ – سایه آفتاب حکمت او تافت از مشرق و لو شئنا
9 – جان موسی صفات او روشن به تجلی و شخص او سینا
ترجمه سنگ قبر:
1 – بسم الله الرحمن الرحيم
۲- و آتيناه الحكمة و فصل الخطاب (آیه ۲۰سوره ص) [به او قوه درک حقایق و تمیز حق از باطل عطا کردیم.]
۳- این مرقد الشيخ الرئيس حجة الحق ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا است.
۴- ابو عبید عبدالواحد الجوزجانی (رحمة الله علیه) در کتاب زندگینامه شیخ الرئیس چنین گفته است:
۵ – او در سال ۳۷۰ ه.ق به دنیا آمد. در سن ۵۸ سالگی، در سال ۴۲۸ ه.ق وفات یافت و در همدان به خاک سپرده شد.
۶ – اوحدالدین انوری (از شعرای قطعه سرا قرن ۶ ه.ق) در وصف شأن ایشان چنین سروده است:
۷- دیده جان بو علی سینا بود از نور معرفت بینا
۸ – سایه آفتاب حکمت او تافت از مشرق ولو شئنا
9 – جان موسی صفات اوروشن به تجلی و شخص او سینا
در قسمت بالای دیوارهای داخلی آرامگاه، ۲۰بیت قصیده معروف «عینیه» که موضوع آن مراحل سیر روح انسانی و ارتباط با عالم جسمانی است، بر روی ۴۰ لوح سنگی مرمر به خط ثلث برجسته نوشته شده است.
این قصیده چنین است:
هبطت اليك من المحل الأرفع
ورقاء ذات تعزز و تمنع
محجوبة عن كل مقلة عارف
و هي التي سفرت و لم تتبرقع
وصلت على كره اليك و ربما
كرهت فراقك و هي ذات تفجع
أنفت و ما أنست فلما واصلت
ألفت مجاورة الخراب البلقع
و أظنها نسيت عهودا بالحمى
و منازلا بفراقها لم تقنع
حتى اذا اتصلت بهاء هبوطها
في ميم مركزها بذات الأجرع
علقت بها ثاء الثقيل فأصبحت
بين المعالم و الطلول الخضع
تبكي اذا ذكرت ديارا بالحمى
بمدامع تهمي و لما تقطع
و تظل ساجعة على الدمن التي
درست بتكرار الرياح الأربع
اذ عاقها الشرك الكثيف و صدها
قفص عن الأوج الفسيح المربع
حتى اذا قرب المسير الى الحمى
و دنا الرحيل الى الفضاء الاوسع
سجعت و قد كشف الغطاء فأبصرت
ما ليس يدرك بالعيون الهجع
و غدت مفارقة لكل مخلف
عنها حليف الترب غير مشيع
و بدت تغرد فوق ذروة شاهق
و العلم يرفع كل من لم يرفع:
فلأي شيء أهبطت من شامخ
سام الى قعر الحضيض الأوضع؟
ان كان أرسلها الإله لحكمة
طويت عن الفطن اللبيب الأروع
فهبوطها ان كان ضربة لازب
لتكون سامعة بما لم تسمع
و تعود عالمة بكل خفية
في العالمين فخرقها لم يرقع
و هي التي قطع الزمان طريقها
حتى لقد غربت بغير المطلع
فكأنها برق تألق بالحمى
ثم انطوى فكأنه لم يلمع
مسعود تلخابی
