فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
مُطهّری، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش):
دكتر تقى ارانى…در جزوه ماترياليسم ديالكتيك…پس از آنكه عقيده ايده آليست معروف «بركلى» و عقيده دكارت را در باب خواص اوليه و ثانويه اجسام و عقيده كانت را در ذهنى بودن زمان و مكان نقل مى كند، اين طور به گفته خود ادامه مى دهد: «شرح كليه اقسام ايده آليسم از موضوع مقاله ما خارج و باعث اطاله كلام خواهد شد زيرا ايده آليسم انشعابات بسيار پيدا كرده و هر فيلسوف به خيال خود چيزى بافته و استدلال يا تحقيقى مخصوص به خود كرده و به قول خود دليل جديدى بر اثبات ذهنى بودن عالم پيدا نموده است.» (پاورقی های اصول فلسفه و روش رئالیسم)
دانش نامه دانش گستر (1389):
اَرانی، تقی (تبریز ۱۲۸۲ـ تهران ۱۳۱۸ش)
تقی اَرانی
نویسنده و نظریه‌پرداز کمونیست و بنیان‌گذار معنوی حزب تودۀ ایران در دورۀ پهلوی. فرزند ابوالفتح ارانی، کارمند وزارت دارایی، بود و پس از فارغ‌التحصیلی از دارالفنون و دانشکدۀ پزشکی برای ادامۀ تحصیل به آلمان رفت (۱۳۰۱ش) و در رشتۀ فیزیک و شیمی از دانشگاه برلین دانشنامۀ دکتری گرفت. در دوران تحصیل تحت تأثیر عقاید کمونیستی قرار گرفت و در برلین به انتشار روزنامۀ پیکار کمک کرد. سه رساله در فرهنگ ایران دربارۀ عمر خیام، سعدی، و ناصرخسرو نوشت. در ۱۳۰۹ش به ایران بازگشت و در مدرسۀ فنی تهران به تدریس فیزیک پرداخت و اندکی بعد در وزارت اوقاف و صنایع مشغول به کار شد و چندی بعد نشریۀ دنیا را منتشر ساخت. وی در این مدت، اقدام به ایجاد تشکیلات سوسیالیستی کرد و جلساتی در گراندهتل برگزار نمود و هستۀ اصلی جمعیت کانون جوانان را تشکیل داد. اما در ۱۳۱۶ش همراهِ ۵۲ تن (← گروه ۵۳ نفر) از هم‌مسلکان خود دستگیر و روانۀ زندان شد و محکوم به ده سال زندان گردید، اما شانزده ماه بعد، در بهمن ۱۳۱۸ش، به نحو مرموزی در زندان قصر درگذشت. در زمینۀ علوم طبیعی و علوم اجتماعی تألیفاتی دارد که از آن جمله می‌توان به اصول شیمی، اصول زیست‌شناسی، اصول فیزیک، اصول ماده، مفهوم ماتریالیستی انسانیت، پسیکانالیز اشاره کرد.
