خانه / فلسفه ملاصدرا / شرح اسفار ملاصدرا / گزیده ای از مباحث جلسه 137 شرح اسفار ملاصدرا
ایساغوجی

گزیده ای از مباحث جلسه 137 شرح اسفار ملاصدرا

گزیده جلسه 137 شرح اسفار ملاصدرا – 98/04/16
مدرس: مسعود تلخابی

«في أن الوجودات هويات بسيطة و أن حقيقة الوجود ليست معنىً جنسياً و لا نوعياً و لا كلياً مطلقاً».
یکی از فعالیت های ذهنی فیلسوفان در مواجهه با طبیعت این مسأله بوده است که بیایند، پدیده های جهان را شناسایی کنند. مثلا تخته پاک کن این کلاس را چه طور می شود شناخت؟ هر جمله ای که ما درباره تخته پاک کن می نویسیم، یک واحد است که به میزان تبیّن این تخته پاک کن می افزاید. جملاتی مثل «تخته پاک کن جسم است»، «تخته پاک کن نرم است» و …؛ ویژگی های دیگر تخته پاک کن که آن ها را می توان به شکل حکمی درباره آن بیان داشت، عبارتند از: جسم/ نرم/ زبر/ وسیله آموزشی/ قرمر/ سیاه/ مستطیل/ اسفنجی/ غیر نامی (جماد)/ طول/ عرض/ دارای آهنربا/ پاک کننده ماژیک/ غیر رسانا/ ایرانی/ دارنده نوشته/ دارای مارک/ مختص وایت برد/ مِلک فلانی/ دارای انحناء.
این ویژگی ها را می توان طبقه بندی کرد و ویژگی های مشترک این ها را شناخت. اوصاف تخته پاک کن را می توان در یک دسته قرار داد؛ ویژگی های مربوط به جسم بودن را در یک دسته قرار داد؛ ویژگی های مربوط به دارا بودن چیزی را در یک دسته قرار داد و … با این کار پنج دسته زیر را درباره ویژگی های تخته پاک کن خواهیم داشت:

  1. جسم/ غیر نامی (جماد)/ دارای طول، عرض و ارتفاع.
  2. نرم/ زبر/ قرمز/ سیاه/ مستطیل/ اسفنجی/ غیر رسانا/ ایرانی/ مِلک فلانی.
  3. وسیله آموزشی.
  4. دارای آهنربا/ دارای نوشته/ دارای مارک/ دارای انحناء.
  5. پاک کننده ماژیک/ مختص وایت برد.

این پنج دشته تمایزاتی با هم دارند. بعضی ها مختص تخته پاک کن هستند. برخی عمومی تر از این تخته پاک کن هستند. برخی از این تخته پاک کن قابل انفکاک اند و برخی نه.
دسته اول و سوم را که ویژگی هایی است از تخته پاک کن قابل انفکاک نیستند و عمومی تز از آن هستند، ویژگی های «ذاتی أعم» تخته پاک کن می گویند.
دسته دوم و چهارم که قابل انفکاک از تخته پاک کن هستند و عمومی تز از خودِ آن می باشند، ویژگی های «غیر ذاتی أعم» تخته پاک کن می گویند.
دسته پنجم ذاتی است و ذاتی مساوی است و اختصاص به پاک کنندگی ماژیک دارد و أعم از تخته پاک کن نمی باشد.
این جا ما یک سری جا های خالی هم می توانیم بگذاریم. می توانیم «غیر ذاتی مساوی» هم داشته باشیم. یعنی چیزی که فقط اختصاص به تخته پاک کن دارد ولی غیر ذاتی است. مثلا می توانیم جمله ای به این صورت بسازیم: «این تخته پاک کن است».
منطقیین و فیلسوفان آمدند تمام آن چیز هایی را که از پدیده ها می دیدند، و تمام جمله هایی که درباره آن پدیده ها می توانستند بسازند، گفتند در این چند طبقه می توان تقسیم کرد:
ذاتی أعم: جنس.
ذاتی مساوی: فصل.
غیر ذاتی أعم: عرضی عام.
غیر ذاتی مساوی: عرضی خاص.
و آن کلیتش را گفتند: نوع.
این را «کلیات خمس» گفتند و این را بر وجهی به یک گل پنج برگ تشبیه کردند و اسمش را «ایساغوجی» گفتند.
این نوعی از پدیدار شناسی پدیده هاست. این کار را نخستین بار شخصی به نام «فرفریوس» انجام داد و بر منطق ارسطو افزود.

نویسنده: سهیلا جعفری

همچنین ببینید

مسأله حقیقت

شرح اسفار ملاصدرا جلسه هفدهم تاریخ: 95/02/05 مدرس: مسعود تلخابی در فلسفه اسلامی از “حقیقت” …

3 دیدگاه

  1. سهیلا اسلامی

    عالی

  2. هیلا حاجی زاده

    سلام
    من در پی شرحی بر اسفار ملاصدرا به زبان ساده هستم .چون مبتدی هستم نیاز دارم که از اول وارد مبحث شده و مقدمات را نیز بخوانم . آیا میتوانید کتابی یا مرجعی در این مورد به من معرفی کنید . از جلسه 137 در وب سایت معرفی شده است . به جلسات قبل از آن چطور می شود دسترسی داشت ؟

    با تشکر

    • با سلام. شما می توانید از شرح های فارسی اسفار مانند شرح آیت الله جوادی آملی به نام رحیق مختوم و یا شرح علامه حسن زاده آملی که به تازگی چند جلد آن به چاپ رسیده استفاده کنید. و یا می توانید از صوت های جلسات شرح اسفار شارحین مختلف مانند علامه حسن زاده آملی یا آیت الله فیاضی و … استفاده کنید.
      خلاصه جلسات شرح اسفار استاد مسعود تلخابی همزمان با شروع به کار سایت در وبسایت قرار گرفته و پیش از جلسه ۱۳۷ وبسایت شروع به کار نکرده بود و قرار دادن جلسات گذشته فرصت بیشتری می طلبد. در صورتی که امکان حضور در جلسات اسفار که اطلاعیه آن در سمت راست سایت قرار داده شده فراهم است، می توانید در کلاس شرکت کنید و از جزوه جلسات گذشته شرکت کنندگان در کلاس ها استفاده کنید.

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *