شیخ طریحی “فتنه” را این گونه تعریف می کند: «بلاءٌ و مِحْنةٌ» [بلاء، یعنی همّ و غمّ. مصیبتی که بر انسان فرو می آید. “محنت” هم به معنی آفت است.] [اینها را “فتنه” نامیده اند، زیرا جوهره اصلی انسان ها را آشکار می کند.] آنگاه چنین ادامه می دهد: «و …
ادامه نوشته »به بهانه داستان «کبوتر طوقدار» ۱
کلیله و دمنه تنها اثر ادبی در جهان باستان است که از حدود هزار و پانصد سال پیش تا بدین سو، مقصد و مهم…
ثنویت وجود و ماهیت
تحلیل پدیدارها، به “ماهیت” و “وجود”، بنیادی ترین تحلیلِ متافیزیک و فلسفه اول…
جهانی بر لبه تیغ
جهانِ ما بر لبه تیغ قرار گرفته است.[1] کیهانِ ما در وضعیت بسیار ناپایدار و حساسی قرار دارد، تعادل یا…
ما و فلسفه اشراق ۲
عرفان ما نسبنامهای افلاطونی دارد و این «فّلاطون خم نشین» بوده که راز حکمت را میگفته است. اعیان ثا…
نوشته های تازه
عُلُوّ و سُفْل وجود
چون وجودات دارای مراتب اند، ناگزیر برخی بالا و برخی پایین اند. وقتی از مراتب وجود سخن به میان می آید، مفهوم “عُلُوّ” و “سُفْل” هم پدیدار می شود. “عُلُوّ” به معنی “عظمت و بزرگی” و “تجبر و تکبر و خود را بزرگ شمردن” است. “عُلُوّ” و “سُفْل” (مانند فضیلت …
ادامه نوشته »کلمه “التباس”
برخی از اهل لغت، در معنی “اِلْتَبَسَ”، نوشته اند: «الْتَبَسَ الأمْرُ عليه» یعنی «اختلط و أشكل» [یعنی درهم آمیخت و مشکل شد.] برای مثال می گویند: «التبس عليَّ معنى الكلمة فاسْتَعَنْتُ بالمعجم.» [معنی کلمه برای من مشکل و دشوار شد، درهم آمیخت، (ندانستم که معنیش، اینست؟ یا آن؟) به همین …
ادامه نوشته »فضیلت وجود
ملاصدرا در آثار خود از “فضیلة وجود” سخن گفته است. ابن منظور در لسان العرب می گوید: “فضل” و “فضیلت” معروف اند. ضد “نقص” و “نقیصه” اند. چنانکه “فضیلة” به معنی مزیت و فزونی است، “نقیصة” به معنی کمی و کاستی و ضعف است. وقتی از “فضیلت وجود” سخن می …
ادامه نوشته »تاریکی های نادانی
یکی از جامع ترین آیاتی که در توصیف قرآن وارده شده است، آیه نخست سوره ابراهیم است: كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ (ابراهیم: 1) [قرآن كتابيست كه فرو فرستادهايم ما آن را به سوى تو، تا بيرون آورى مردمان را از تاريكيها به سوى نور.] ظلمات …
ادامه نوشته »دلیل بحث از واجب الوجود در فلسفه أولی
بحث از واجب الوجود، در واقع بحث از “وجود” است. بنابرین، این بحث در نظامِ هستی شناسی می گنجد، از این رو اهتمام به شناخت آن، نگرش ما را به هستی عمیق تر و دقیق تر می کند. فیلسوفان، فلسفه اولی را که موضوع بحثش “موجود بما هو موجود” است، …
ادامه نوشته »