لغت نامه فلسفی

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): استنتاج در جايى گفته مى ‏شود كه ذهن از يك حكم كلى يك حكم جزئى نتيجه بگيرد و به اصطلاح از كلى به جزئى پى ببرد؛ مثلًا پس از آنكه بر ما ثابت شد هر موجود طبيعى فناپذير است، نتيجه مى ‏گيريم پس درخت …

فرهنگ معین (1380): سر اسحاق نیوتن (1727 – 1642 م .) فیزیکدان ریاضیدان و فیلسوف انگلیسی متولد وولستروپ. در دانشگاه کمبریج تحصیل کرد و در سال 1665 م. از این دانشگاه درجه لیسانس گرفت. نیوتن در سنین بین بیست و سه و بیست و چهار سالگی قوانین اساسی مکانیک را …

فرهنگ معین (1380): نیکلا کپرنیک، ستاره شناس لهستانی (و. 1473 – ف. 1543 م .) در خانواده گمنامی در شهر تورن بجهان آمد. وی تحت سرپرستی عمویش پرورش یافت و پس از پایان تحصیلات در سن 23 سالگی بایتالیا رفت و در دانشگاه [پادوا] بفراگرفتن پزشکی و در دانشگاه بوتونی …

فرهنگ معین (1380): یوهان کپلر، ستاره شناس آلمانی (و. وورتمبرگ 1571 – ف. 1630 م.) وی از پدر و مادری فقیر به جهان آمد. دوره کودکی را با تهی دستی و بدبختی گذراند. آنگاه نزد پدر به کشاورزی و دام پروری پرداخت. سپس کپلر به تدریس ریاضیات مشغول شد. آنگاه …

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): [اکنون] با فلاسفه حسى و كسانى كه فلسفه اولى را از آن جهت كه صرفاً نظرى است و از قلمرو حس و تجربه بيرون است قابل بحث و تحقيق نمى‏ دانند كارى نيست. ردّ عقيده اين دسته از دانشمندان و بيان اينكه اسلوب برهان …

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): اين فلسفه حسى كه اگوست كنت قائل است و همچنين ساير سيستمهاى فلسفى حسى كه از طرف فلاسفه امپيريست (empirist) يا حسيون ابراز شده متكى به علوم حسى است و مانند خود آن علوم محدود است، و از حدود توجيه عوارض و ظواهر طبيعت …

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): اگوست كنت (August Cont) دانشمند معروف فرانسوى قرن نوزدهم يكى از كسانى است كه منكر فلسفه عقلى و نظرى است ولى در عين حال به يك فلسفه حسّى متّكى به علوم معتقد است به اين معنى كه بيان روابط علوم را با يكديگر و …

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): امروز…بيان روشهاى علوم و متدهايى كه در هر يك از علوم به كار برده مى‏ شوند به نام «فلسفه علمى» خوانده مى ‏شود. (پاورقی های اصول فلسفه و روش رئالیسم)

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): اگوست كنت (August Cont) دانشمند معروف فرانسوى قرن نوزدهم يكى از كسانى است كه منكر فلسفه عقلى و نظرى است ولى در عين حال به يك “فلسفه حسّى” متّكى به علوم معتقد است به اين معنى كه بيان روابط علوم را با يكديگر و …

مُطهّری‌، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش): حكمت اولى- كه سابقاً يكى از شعب سه گانه فلسفه نظرى شمرده مى ‏شد و دانشمندان قديم آن را از آن جهت كه كاملًا تعقلى و نظرى بود «فلسفه حقيقى» و از آن جهت كه در اطراف كلى‏ ترين موضوعات يعنى «وجود» بحث مى‏ …