خانه / قلمرو های فلسفه / فلسفه سیاسی

فلسفه سیاسی

به بهانه داستان «کبوتر طوق‌دار» ۱

کلیله و دمنه تنها اثر ادبی در جهان باستان است که از حدود هزار و پانصد سال پیش تا بدین سو، مقصد و مهمان بسیاری از زبان‌‌ها، من ‌جمله: سریانی، عربی، عبری، فارسی، پهلوی، یونانی، ترکی، لاتینی، حبشی و … شده است. این حد از اقبال به ترجمه این تحفه …

ادامه نوشته »

آزادی

بالندگی و رشدِ خرد و اندیشه، بدون “آزادی” ناممکن است. آزادی یک “حق” است؛ حق انجام دادن یا گفتن آنچه می خواهیم، بدون اینکه کسی مانع شود. “آزادی”، اختیار داشتن برای زندگی است، همانطور که انتخاب می کنیم، بدون هیچ محدودیتی از ناحیه “حکومت” یا “قدرت های دیگر”. برای این …

ادامه نوشته »

فلسفه سیاسی (6)؛ انواعِ حکومت ها

در طول تاریخ، تقسیم های مختلفی از حکومت های موجود یا مفروض به وجود آمده است. از میان این تقسیم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1 – دیدگاه ارسطو ارسطو، نخستین کسی بود که کوشید طبقه‌بندی منظمی از حکومت‌ها به‌دست دهد. او تفاوت اصلی را، میان حکومت …

ادامه نوشته »

فلسفه سیاسی (5)؛ منشأ حکومت

“حکومت” ها، کی و چگونه در جوامع بشری پدید آمدند؟ آیا در جوامعِ ابتدایی، سازمان های حکومت، وجود داشت؟ مطابق شواهدِ موجود، «این سازمانها در جامعه یِ ابتدائى وجود ندارند. جامعه ابتدائی به علت پیوستگی و تجانس عظیم خود بدون متابعت از شخص یا سازمانی معین عمل می کند، و …

ادامه نوشته »

فلسفه سیاسی (4)؛ ماهیت حکومت

1 – تعریف حکومت کلمه “حکومت”، به سه معنی مرتبط به هم نظر دارد: اول: گروهی از افراد که مسئول کنترل یک کشور[1] یا یک دولت[2] هستند.دوم: یک سیستم یا روش خاص برای کنترل یک کشور. چنانکه می گوییم: حکومت ائتلافی[3]، حکومت کمونیستی[4]، حکومتِ دمکراتیک[5]، حکومت توتالیتر[6] و غیره. سوم: …

ادامه نوشته »

فلسفه سیاسی (3)؛ نظریه سیاسی

عنوانِ “نظریه سیاسی”[1]، بیشتر، در سه معنی به کار می رود: اول: نظریه ای که به روابط سیاسی میان انسان ها متعلق است. این نظریه، به صورت مشخص، به “اساس و سازمان حکومت”[2] مربوط می شود. نظریه های سیاسی، اغلب، محصولِ اصطکاکات و برخوردها و اختلافات اجتماعی است. به این …

ادامه نوشته »

فلسفه سیاسی (2)؛ فلسفه سیاسی و “علوم اجتماعی” و “اخلاق؛ موضوعات و مسائل فلسفه سیاسی

“فلسفه سیاسی”، از یکسو با “علوم اجتماعی” مرتبط است، و از سوی دیگر با علم اخلاق. “علوم اجتماعی”[1] مجموعه دانش هایی است که چگونگی رفتار و اعمال افراد و گروه‌ها و علل و دلایلِ آن‌ها را بررسی می کند. “علوم اجتماعی” شاملِ دانش هایِ جامعه‌شناسی، اقتصاد، انسان‌شناسی، علوم سیاسی و …

ادامه نوشته »

فلسفه سیاسی (1)

تعریفِ دقیقِ “فلسفه سیاسی” کار دشواری است. برخی “فلسفه سیاسی” را فاقد موضوع می دانند، و دشواریِ تعریفِ آن را به همین سبب می پندارند. فلسفه سیاسی دو کار انجام می دهد: (الف) سازمان های اجتماعی و نهادهای سیاسیِ گذشته و کنونی را شرح و توصیف می کند. (ب) ارزش …

ادامه نوشته »

دود اسفند

ذهن انسان، مملوّ از تصدیقات مختلف است. این تصدیق ها، مبنایِ انتخاب ها، عمل ها و رفتارهای اوست. دیروز، در یک جمعی بودیم. صاحب خانه، اسفند دود می کرد. یکی از افرادِ حاضر در آنجا، گفت: دودِ اسفند سرِ مرا به درد می آورد. دیگری گفت: اسفند مغز را گرم …

ادامه نوشته »

آنارشیسم روسی

دو سال و نیم که در دانشگاه “ام گ او” مسکو ادبیات معاصر ایران و در بنیاد ایران شناسی، مثنوی مولوی، تدریس می کردم شاهد رخدادهای عجیب و تأمل برانگیزی  هم بودم. یک بار یک جوان روسی به کلاس من آمد که گویا علم سیاست و روابط بین الملل می …

ادامه نوشته »