معرفت شناسی

شرح اسفار ملاصدرا جلسه هفدهم تاریخ: 95/02/05 مدرس: مسعود تلخابی در فلسفه اسلامی از “حقیقت” صحبت می کنند و معتقدند که “حقیقت” وجود دارد. البته با تعبیر های خاص و توضیحاتی که باید به تدریج با آنها آشنا شویم. [پرسش های مختلفی در این زمینه مطرح می شود؟] چه چیزی …

چه بپذیریم چه نپذیریم «انسان امروز» دارد در جهانی زندگی می کندکه فیلسوفان و جامعه شناسان،  آن را جهان  پست مدرن  یا پسامدرن می نامند. پس  بشر، دو جهان را پشت سرنهاده است. یکی جهان سنت ودیگری جهان مدرن. هابرماس چندان با این نوع تقسیم بندی ها موافق نیست. درمنظر …

بیهقی به تصریح خودش می خواست “تاریخ پایه ای” بنویسید که در آن “داد تاریخ به تمامی بدهد” تا “هیچ چیز از احوال پوشیده نماند”! او در تاریخش بارها بر وثاقت اسناد و داده ها و رعایت انصاف و بی تعصبی و تقوای تحقیقی اش تأکید کرده است. در جایی …

برای انسان، از دوره جنینی، تصوراتی حاصل می شود. وقتی او متولد می شود، و گوش و چشم و حس های دیگرش به کار می افتد، وسعتِ این تصورات بیشتر می شود. آنگاه، به تدریج، قوه تجرید و تعمیم او هم به کار می افتد. وی، در این حالت، قادر …

[1 – تعریف قول] حرالی گوید: القَوْلُ‏ إِبْداءُ صُوَرِ التَّكَلُّم نظْماً بمنْزِلَة ائْتِلاف الصُّور المَحْسُوسَة جمْعاً، فالقَوْلُ مَشْهود القَلْب بوَاسِطَة الأُذُنِ، كما أَنَّ المَحْسوسَ مَشْهودُ القَلْبِ بوَاسِطَة العَيْن و غيرِها.[1] [“قول”، آشکار کردن صور تکلم است به صورت منظم، [این نظم و تنظیم و درآوردن به صورت نظام،] مانند جمع …

از انسان، رفتارهایی صادر می شود که نظیر آنها را نمی توان در موجوداتِ دیگر دید. انسان ها، می توانند دانش هایی را کسب و تدوین کنند، و صنایع پیچیده ای بسازند. چرا این توانایی ها در انسان هست و در موجودات دیگر نیست؟ ناچار باید گفت در انسان چیزهایی …

“دانشِ هوشِ گیاهی”[1] تفحصی عمیق و پیچیده، در “هوش گیاهان”[2] است. “هوش”[3] را معمولا ترکیبی از چند توانایی مختلف در نظر می گیرند. درکِ دنیای اطراف، توانایی برای واکنش نشان دادن به آن، داشتن حافظه، تواناییِ برقراری ارتباط، ارتباطاتِ اجتماعی، و داشتنِ مغزی که این توانایی ها را ایجاد و …

گویا اصطلاح “وجودِ رابطی”، در آثارِ متقدمین نبوده است. این اصطلاح، از زمانِ شریف جرجانی (م 816) متداول شده است. ریشه های پیدایش این اصطلاح را در “تجرید الإعتقاد” خواجه نصیر می توان یافت. 1 – نصیرالدین طوسی، ابوجعفر محمد (طوس ۵۹۷ـ کاظمین ۶۷۲) خواجه نصیر در مبحثِ “موادّ ثلاثِ” …

ارسطو می گفت افلاطون را دوست دارم اما حقیقت را بیشتر. همو بود که دیدگاههای فکری و فلسفی استادش افلاطون را  به نقد و چالش کشید. چنین قولی از ارسطو بیانگر فرهنگی است که پویایی غرب را ضمانت کرد.  گو این که غرب گوهر نقد را در ساختار خود درونی …

ابن سینا در “منطق شفا”، از “کلماتِ وجودی” سخن گفته است. وی می گوید: «هر قول جازمی، حملی باشد، یا شرطی، در زبانِ یونانی، به کاربردِ کلماتِ وجودی نیازمند است. این کلمات، واژگانی هستند که بر نسبت و زمانی دلالت می کنند، بدون آنکه در آنها، [یعنی در آن کلماتِ …