معرفت شناسی

عرفان ما نسب‌نامه‌ای افلاطونی دارد و این «فّلاطون خم نشین» بوده که راز حکمت را می‌گفته است. اعیان ثابته‌اش،‌ یاد‌آور عالم مُثُل افلاطون بوده و این دنیای سجن‌المؤمن نیز صرفا، سایه‌ای از جنّت حقیقتش است.کاریزما و اقتدار شیخ و ولی‌اش نیز نسبتی با آن جباریّت فیلسوف-شاه مورد نظر افلاطون دارد …

از شمن‌های آسیای مرکزی و آلتایی تا اهالی کاهونا در اقیانوس آرام و بومیان قاره‌های آمریکا و استرالیا و آفریقا گزارش‌های مستند و کمابیش مشابهی در دست است که نشان می‌دهد؛ چگونه این شمن‌ها، در حالتی از سکر و خلسه موفق می‌شده‌اند با به پرواز درآوردن روح خود، از معارج …

“خودآگاهی”[1]، از موضوع های میان رشته است. “فلسفه”، “روانشناسی”، “علوم اعصاب”، “علوم شناختی” درباره آن کاوش می کنند. به تازگی پژوهشی درباره “خودآگاهی نوزدان”، با نامِ “خودآگاهی در گهواره”[2] صورت گرفته است. این پژوهش، کار مشترکی است میان فیلسوفان و عصب شناسان. «گروهی که این پژوهش را انجام دادند، مجموعه …

فلسفه فرایند فهم را مطالعه می کند. در فرایند فهم سه چیز حضور دارد: فاعل فهم (=مخاطب)، موضوع فهم (=اثر)، خالق اثر. “موضوع فهم” و “اثر” چیز های متعددی را در بر می گیرد: گفتارها و نوشتارها و آثار هنری از آن جمله اند. “خالق اثر”، که به او “مؤلف” …

در اینجا، آنچه را که هست، می گوییم: “حق و واقع”، یا “حقیقت و واقعیت”. پس بیایید فعلا چنین توافق کنیم که آنچه را که هست، “حق” بنامیم. کلمه یِ حق هم، برای این معنی، سزاوار است. زیرا که در اصل به معنی ثبوت است، و به آنچه که ثابت …

شرح اسفار ملاصدرا جلسه هفدهم تاریخ: 95/02/05 مدرس: مسعود تلخابی در فلسفه اسلامی از “حقیقت” صحبت می کنند و معتقدند که “حقیقت” وجود دارد. البته با تعبیر های خاص و توضیحاتی که باید به تدریج با آنها آشنا شویم. [پرسش های مختلفی در این زمینه مطرح می شود؟] چه چیزی …

چه بپذیریم چه نپذیریم «انسان امروز» دارد در جهانی زندگی می کندکه فیلسوفان و جامعه شناسان،  آن را جهان  پست مدرن  یا پسامدرن می نامند. پس  بشر، دو جهان را پشت سرنهاده است. یکی جهان سنت ودیگری جهان مدرن. هابرماس چندان با این نوع تقسیم بندی ها موافق نیست. درمنظر …

بیهقی به تصریح خودش می خواست “تاریخ پایه ای” بنویسید که در آن “داد تاریخ به تمامی بدهد” تا “هیچ چیز از احوال پوشیده نماند”! او در تاریخش بارها بر وثاقت اسناد و داده ها و رعایت انصاف و بی تعصبی و تقوای تحقیقی اش تأکید کرده است. در جایی …

برای انسان، از دوره جنینی، تصوراتی حاصل می شود. وقتی او متولد می شود، و گوش و چشم و حس های دیگرش به کار می افتد، وسعتِ این تصورات بیشتر می شود. آنگاه، به تدریج، قوه تجرید و تعمیم او هم به کار می افتد. وی، در این حالت، قادر …

[1 – تعریف قول] حرالی گوید: القَوْلُ‏ إِبْداءُ صُوَرِ التَّكَلُّم نظْماً بمنْزِلَة ائْتِلاف الصُّور المَحْسُوسَة جمْعاً، فالقَوْلُ مَشْهود القَلْب بوَاسِطَة الأُذُنِ، كما أَنَّ المَحْسوسَ مَشْهودُ القَلْبِ بوَاسِطَة العَيْن و غيرِها.[1] [“قول”، آشکار کردن صور تکلم است به صورت منظم، [این نظم و تنظیم و درآوردن به صورت نظام،] مانند جمع …