خانه / فلسفه هنر / فیلم انگاشته (Tenet)

فیلم انگاشته (Tenet)

انگاشته (Tenet) فیلمی علمی تخیلی، اکشن به نویسندگی، تهیه‌ کنندگی و کارگردانی کریستوفر نولان است که در سال ۲۰۲۰ اکران شد. از بازیگران این فیلم می توان به جان دیوید واشنگتن، الیزابت دبیکی، رابرت پتینسون، کنت برانا و آرون تایلرجانسون اشاره کرد. این فیلم داستان جاسوسی که برای جلوگیری از وقوع جنگ جهانی سوم، وارد سازمانی به نام تنت می شود را روایت می کند.
انگاشته در هفت کشور از جمله بریتانیا، هند، دانمارک و ایتالیا جلوی دوربین رفت. کریستوفر نولان بخش اعظم این فیلم را نیز همچون آثار قبلی خود با دوربین ۷۰ میلی‌متری آی ‌مکس که بسیار به آن علاقه دارد، فیلم ‌برداری کرده ‌است.
فیلم انگاشته دارای صحنه های اکشن عظیم و دیدنی است. تیم بازیگری بسیار خوب عمل کرده است. لودویگ گورانسون، سازنده موسیقی فیلم، در نبود هانس زیمر، که ساخت موسیقی بسیاری از فیلم های نولان بر عهده او بوده، از عهده ساخت موسیقی این فیلم به خوبی برآمده است. فیلمبرداری این فیلم، که وظیفه آن بر عهده هویته ون هویتما بوده، خیلی خوب و تکنیکی است. همچنین تدوین فیلم انگاشته، که جنیفر لیم عهده دار آن بوده است، به استثناء مواردی، قابل ستایش است. همچین فیلمنامه فیلم انگاشته، با تمام پیچیدگی هایی که دارد، از انسجام خوبی برخوردار است.
این فیلم دارای ایده های علمی بسیاری از جمله: آنتروپی (Entropy)، نظریه تک الکترون فاینمن و ویلر (One-electron universe)، علیت معکوس (Retrocausality)، نظریه جهان بلوکی (block universe) و… است.
یکی از ایده هایی که این فیلم به آن پرداخته است “آنتروپی” نام دارد. آنتروپی کمیتی ترمودینامیکی است که اندازه‌ای برای درجه بی ‌نظمی در هر سیستم است. هر چه درجهٔ بی‌نظمی بالاتر باشد، آنتروپی بیشتر است؛ بنابراین برای یک ماده معین در حالت تعادل درونی کامل در هر حالت داریم:
انتروپی جامد <انتروپی مایع <انتروپی گاز
همانطور که مشاهده می کنید، این تعریف فقط در مواقعی که زمان رو به جلو در حال حرکت است کاربرد دارد. ولی اگر جهت زمان معکوس شود چه اتفاقی می افتد؟ این فیلم بیان دارد که با معکوس شدن جهت زمان، آنتروپی اجسام نیز معکوس می شوند. این ایده را در جایی از فیلم که شخصیت اصلی معکوس و در معرض آتش قرار گرفته بود، دچار هیپوترمی (Hypothermia) شد، دیدیم.
نظریه دیگری که در فیلم به کار برده شده، “نظریه تک الکترون فاینمن و ویلر” است. زمانی که ریچارد فاینمن هنوز دانشجوی دوره کارشناسی در دانشگاه پرینستون بود، تفسیر جدیدی درباره ماهیت پادماده ارائه داد. فاینمن هنگام تحقیق درباره الکترودینامیک کوانتومی متوجه شد که الکترونی که با زمان به عقب حرکت می کند، با پاد الکترونی (پوزیترون) که با زمان به جلو می رود، غیر قابل تشخیص است. بر اساس این تئوری ویلر بیان داشت که تمام جهان درست از تنها یک الکترون ساخته شده است و از آشفتگی و آتش بیگ بنگ، تنها یک الکترون بیرون آمده است. این الکترون، با زمان به جلو حرکت می کند. میلیاردها میلیارد سال می گذرد تا رویداد آسمانی دیگری، مانند نابودی جهان و پایان زمان فرا می رسد. این تجربه تکان دهنده، به نوبه خود، جهت الکترون را عوض می کند و آن را با زمان، به عقب می فرستد. زمانی که همین الکترون به بیگ بنگ بر می گردد، جهت آن یک بار دیگر تغییر می کند.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، طبق قرارداد، رنگ الکترون را قرمز و رنگ پوزیترون را آبی در نظر می گیرند. برای همین در فیلم در طرفی از محفظه که جهت زمان رو به جلو بود از نور قرمز و در جهت دیگر که معکوس بود، از نور آبی استفاده شده بود. و همینطور در آخر فیلم گروهی که در زمان رو به جلو حرکت می کردند تیم قرمز و گروهی که معکوس بودند تیم آبی نام داشتند.
همانطور که می دانید پادماده با برخورد به ماده نابود می‌شود و همین عامل در فیلم باعث شده بود که اگر فرد با خودِ معکوسش برخورد کند از بین برود.
تئوری علمی دیگر فیلم علیت معکوس نام دارد. علیت معکوس، در اصل، آزمایشی فکری در فلسفه ذهن است که با استفاده از عنصرهای علم فیزیک، تلاش می‌کند این سوال را بررسی کند که: آیا آینده، می‌تواند حال را تحت تأثیر قرار دهد و آیا حال می‌تواند بر روی گذشته تأثیرگذار باشد؟ نگرانی فیزیکدان فیلم بر همین اساس بود که ممکن است با معکوس شدن آنتروپی و جهت زمان، بتوان روی گذشته اثر گذاشت.
یکی از دیالوگ هایی که در فیلم به طور مکرر بیان می شد، این بود که ” اتفاقی که افتاده، افتاده”. این جمله در اصل اشاره به “نظریه جهان بلوکی” دارد. براساس این نظریه، گذشته، حال و آینده همگی باهم در حال حاضر وجود دارند و به طور برابر، واقعی هستند. این مفهوم ارتباط نزدیکی با جبرگرایی یا دترمنیسم (Determinism) دارد. آلبرت انیشتن هم به این نظریه اعتقاد داشت و می گفت “تفاوت بین گذشته، حال و آینده تنها توهمی دائمی و سرسختانه است.”

صدرا تلخابی

همچنین ببینید

حافظ و سهروردی (1)

از شمن‌های آسیای مرکزی و آلتایی تا اهالی کاهونا در اقیانوس آرام و بومیان قاره‌های …

یک دیدگاه

  1. خیلی خوب بود

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *