فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
کلمه “سورپرایز”[1] در سه معنی به کار می رود:
الف – رویداد، خبر و … که غیرمنتظره است یا به طور ناگهانی اتفاق می افتد.
ب – احساسی[2] که ناشی از وقوع یک حادثه ناگهانی یا غیرمنتظره است.
ج – به کاربردن روش هایی که باعث احساس تعجب می شود.
معنی دوم، با معنی واژه “تعجب” مطابق می شود. فیلسوفان آن را از انفعالات[3] و کیفیات نفسانی می دانستند، و در تعریف آن می گفتند: «انفعال نفس از آنچه سببش پوشیده باشد.»[4]
هنگام “تعجب” چه اتفاقاتی در مغز انسان رخ می دهد؟ در یک پژوهشی[5] به پاسخ این سؤال پرداخته شده است. در این مطالعه، دو کار با هم ترکیب شد:
الف – مردمک سنجی[6]
ب – تحلیل رفتاری[7]
با این دو کار مکانیسم های عصبی نهفته در تعجب، هنگام تماشای ورزش ها مورد بررسی قرار گرفت.
در این کار، پژوهشگران، بسکتبال را انتخاب کردند زیرا امکان شگفتی های زیادی را در مدت زمان کمی فراهم می کرد.
افراد مورد مطالعه، طرفداران بسکتبال بودند. آنها 5 دقیقه پایانی نه بازی را از مسابقات بسکتبال کالج مردان NCAA در سال 2012 تماشا کردند.
در حالی که آنها مشغول تماشا بودند، مغزشان اسکن شد و قطر مردمک آنها اندازه گیری گردید.
این مطالعه نشان داد که مردمک‌های این افراد در هنگام تعجب گشاد می‌شوند. این امر نشان دهنده افزایش سطح برانگیختگی است.
اتساع مردمک توسط “سیستم سیگنالینگ عصبی نورآدرنرژیک”[8] کنترل می شود. این سیستم، “تغییرات غیرمنتظره”[9] در محیط را ردیابی می کند.
علاوه بر این، زمانی که تعجب ها برای تیم مورد نظر هر آزمودنی مثبت[10] بود، مناطق مرتبط با “پردازش پاداش”[11]ها، مانند ناحیه “تگمنتال/تگمنتوم شکمی”[12] (VTA) و “هسته اکومبنس”[13] فعال می شدند.
این نشان می دهد، که تعجب نواحیی از مغز را فعال می کند که با “احساس عاطفی مثبت”[14] مرتبط می باشد. همچنین نشان داد که این نواحی برای محرک های لذت بخش دیگری مانند موسیقی و غذا فعال می شود.
(VTA) نقش مهمی در برخی از فرایندها دارد. از آن جمله است: شناخت پاداش[15] (برانگیختگی انگیزشی[16]، یادگیری مشارکتی[17]، و “احساسات و هیجانات با ظرفیت مثبت”[18]) و ارگاسم[19]، و همچنین چندین اختلال روانپزشکی[20].
روی هم رفته، این کشف ها و یافته ها نشان می دهد که “سیستم‌های پاداش و برانگیختگی مغز”[21]، هنگامی که تغییر بزرگی در انتظارات فرد از حوادثِ پیرامون ایجاد می شود، به صورت هماهنگ و با هم عمل می کنند.
پی نوشت ها:
[1] – surprise
[2] – feeling
[3] – اساس الاقتباس / 589
[4] – التعریفات؛ شریف جرجانی / 25
[5] – http://pni.princeton.edu/news/your-brain-surprise
[6] – Pupillometry : ابزاری برای اندازه گیری قطر مردمک چشم
[7] – behavioral analysis: تجزیه و تحلیل رفتار مطالعه علمی اصول یادگیری و رفتار است.
[8] – noradrenergic neural signaling system
[9] – unexpected changes
[10] – positive
[11] – rewards processing
[12] – ventral tegmental
[13] – nucleus accumbens
[14] – positive affective feeling
[15] – reward cognition
[16] – motivational salience: تمیز انگیزشی یک فرآیند شناختی و شکلی از توجه است که رفتار فرد را به سمت یا دور از یک شیء، رویداد یا نتیجه درک شده خاص برمی انگیزد، یا سوق می دهد. تمیز انگیزشی شدت رفتارهایی را تنظیم می کند که دستیابی به یک هدف خاص را تسهیل می کند، میزان زمان و انرژی که فرد مایل است برای رسیدن به یک هدف خاص صرف کند، و میزان خطری که فرد حاضر است در حین کار برای آن بپذیرد.
“Prefrontal/accumbal catecholamine system processes high motivational salience. Puglisi-Allegra S, Ventura R
[17] – associative learning
[18] – positively-valenced emotions
[19] – orgasm
[20] – psychiatric disorders
[21] – reward and arousal brain systems
مسعود تلخابی
