فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
“دانشِ هوشِ گیاهی”[1] تفحصی عمیق و پیچیده، در “هوش گیاهان”[2] است.
“هوش”[3] را معمولا ترکیبی از چند توانایی مختلف در نظر می گیرند. درکِ دنیای اطراف، توانایی برای واکنش نشان دادن به آن، داشتن حافظه، تواناییِ برقراری ارتباط، ارتباطاتِ اجتماعی، و داشتنِ مغزی که این توانایی ها را ایجاد و مدیریت نماید، و تمام این چیزها را با هم هماهنگ کند.[4]این ویژگیها را می توان در انسانها و حیوان ها یافت.
قدر مسلم اینست که گیاهان، با وجودِ فقدانِ مغز، بر سطوحِ قطعیی از “رفتارِ هوشمندانه”[5] قادر هستند.
منظور از “رفتار هوشمندانه” توانایی استفاده از دانش، در تصمیم گیری ها و رفتارهاست. انتخاب و اراده ی مبتنی بر دانش، در موقعیت های بدیع است. اگر موجودی از آنچه می داند، برای دستیابی به خواسته های خود استفاده کند، هوشمندانه رفتار کرده است.[6]این پدیده، درباره گیاهان، پیش از این، ناشناخته بود.
در سال 2013، مجله نیویورکر[7]، مقاله ای منتشر کرد که دنیای “علوم گیاهی”[8] را زیرورو نمود. این مقاله، برای همیشه، دیدِ عمومِ مردم و محققان را نسبت به قلمرو گیاهان، تغییر داد.[9]این مقاله، جهان را با این ایده آشنا کرد که گیاهان ممکن است [همیشه] موجودات بی خطری نباشند که می پنداریم. آنها می توانند از خود “رفتار هوشمندانه”[10] نشان دهند.
در آن زمان، این، یک بررسیِ دقیق بود، و برداشتی داغ و پرشور. این تحقیق، مرزی هایی از جهان را ترسیم می کرد که تکان دهنده بود.
جامعه یِ زیست شناسی گیاهی، [به پندارِ خویش،] وقت خود را [برای بررسی های بیشتر] تلف نکرد؛ و [به سرعت،] اعلام کرد که این ادعا کاملاً بی اساس است.
اما گروهی این ادعا را جدی گرفتند و مطالعاتِ خویش را در جهتِ کشف هوش گیاهی، پیش می بردند.
اکنون، زیست شناسان گیاهی، و زیست شناسانِ عصبی، ده ها کارِ تحقیقاتی، صدها مقاله و ساعت ها ویدیو [درباره هوش گیاهی] منتشر کرده اند. این آثار، حقایق بسیاری را بیان می کنند. [11]از طریق تحقیقات و آزمایش های دقیق، اکنون، ویژگی های رفتاری زیر، درباره گیاهان، به اثبات رسیده است، و می توان آنها را به گیاهان نسبت داد:
ارتباط[12]؛ منظور، فعالیت یا فرآیند بیان عقاید و احساسات یا دادن اطلاعات به دیگران است.
یادگیری[13]؛ یعنی، عمل یا فرآیند کسب دانش یا مهارت.
حل مسأله[14]؛ عمل یافتن راه هایی برای مقابله با مسائل و مشکلات.
حافظه و یادآوری[15]؛ فرایند حفظ اطلاعات و یادآوری آنها. [16]به بیانی دیگر، امروزه درباره گیاهان می توانیم بگوییم:
گیاهان می توانند ببینند، استشمام کنند، به خاطر بسپارند و حرکت کنند.
گیاهان، با همدیگر، رابطه برقرار می کنند.
گیاهان می شنوند، و صدا ایجاد می کنند.
گیاهان همسایه را شناسایی می کنند.
گیاهان محاسبه می کنند.
اما هنوز نمی دانیم که آیا گیاهان، عواطف و احساساتی دارند؟
امروزه مراکز مختلفی در جهان وجود دارد که درباره هوش گیاهان مطالعه می کند. دانشگاه بن در آلمان، یکی از مراکزِ پیشرو در زمینه مطالعه هوش گیاهان است.
پی نوشت ها:
[1] – science of plant intelligence
[2] – The Intelligent Plant
[3] – intelligence
[4] – رجوع کنید به: Oxford Dictionary of Psychology
[5] – intelligent behavior
[6] – https://towardsdatascience.com/the-origin-of-intelligent-behavior-3d3f2f659dc2
[7] – The New Yorker
[8] – plant sciences
[9] – https://www.theparisreview.org/blog/2019/09/26/the-intelligence-of-plants/
[10] – intelligent behavior
[11] – https://towardsdatascience.com/the-origin-of-intelligent-behavior-3d3f2f659dc2
[12] – Communication
[13] – Learning
[14] – Problem Solving
[15] – Memory & Memory Recall
[16] – https://towardsdatascience.com/the-origin-of-intelligent-behavior-3d3f2f659dc2
مسعود تلخابی
