فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
دانش نامه دانش گستر (1389):
آزمایِش (experiment) در علم، آزمون علمی طراحی‌شده‌ای با هدف ارتباط نتایج آن با نظریه ای (theory) خاص یا مجموعه‌ای از نظریه ها. با این‌که برخی از آزمایش‌ها ممکن است صرفاً برای به‌دست‌آوردن اطلاعات بیشتر دربارۀ موضوعی صورت گیرند که به‌خوبی درک شده است، اجرای آزمایش‌هایی با هدف تحکیم نظریه‌ای جدید یا سُست‌کردن عقاید دیرپا نیز اهمیت حیاتی دارد. درنتیجه، نحوۀ آزمایش‌ها و ارتباط بین طراحی آزمایش و ارزش آن بسیار مهم است. عموماً وقتی آزمایشی ارزش بیشتری داشته باشد، عوامل احتمالی تأثیرگذار بر نتایج یا متغیرهای (variable) آن را با دقت کنترل می‌کنند. به همین سبب، بیشتر آزمایش‌ها در محیطی کاملاً مهارپذیر، نظیر آزمایشگاه یا کلینیک، صورت می‌گیرند.
مُطهّری، مرتضی (فریمان ۱۲۹۸ـ تهران ۱۳۵۸ش):
راههايى كه بشر به خيال خود براى رسيدن به واقع فرض كرده راه رسيدن به واقع نيست، بلكه راه وصول به يك رشته انديشه ها و افكار است.
مثلًا انسان از راه حس و مشاهده مستقيم مى خواهد از عالم آسمانها مطلع شود، و يا از راه تجربه و آزمايش مى خواهد يك قانون كلى را در طبيعت كشف كند، و يا از راه عقل و فكر مى خواهد وجود يك حقيقتى را ثابت نمايد؛ آيا پس از آنكه مدتى پشت تلسكوپ به مشاهده پرداخت و يا در آزمايشگاه عمليات آزمايشى را انجام داد و يا مقدار زيادى به مغز خود فشار آورد آخر كار جز به يك مشت ادراكات و صور ذهنى كه در حافظه خود جمع نموده به چيز ديگرى نائل شده است؟ پس اين راهها كه بشر آنها را راه رسيدن به واقعيت خارجى مى پندارد فقط راه وصول به يك رشته افكار و انديشه هاى ذهنى است نه راه وصول به واقع خارجى. (پاورقی های اصول فلسفه و روش رئالیسم)
