فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
چون وجودات دارای مراتب اند، ناگزیر برخی بالا و برخی پایین اند. وقتی از مراتب وجود سخن به میان می آید، مفهوم “عُلُوّ” و “سُفْل” هم پدیدار می شود. “عُلُوّ” به معنی “عظمت و بزرگی” و “تجبر و تکبر و خود را بزرگ شمردن” است. “عُلُوّ” و “سُفْل” (مانند فضیلت و نقیصت) از معانی نسبی و اضافی است. باید دو یا چند چیز وجود داشته باشد، بعد یکی از آنها بر دیگران برتری داشته باشد، تا مفهوم “عُلُوّ” پدید آید.
مطلب درباره “وجودات” چُنین است. چون دارای مراتب و درجات اند، و این مراتب و درجات از هم متمایز اند، یک مرتبه می شود اعلی و مرتبه دیگر می شود اسفل. حال مرتبه ای هست که برتر از آن نیست، آن مرتبه می شود “أعلی”.
“أعلی”، اسم تفضیل از “علوّ” است. “علیّ”، “أعلی” و “متعالی” از اسماء و اوصاف واجب الوجود هستند.
ابن اثیر در النهایة گفته است:
“عَلِیّ” کسی است که برتر از او در مرتبه و حکم نیست. “فعیل” است به معنی “فاعل”. از “عَلَا يَعْلُو”. “متعالی” کسی است که از دروغِ دروغگویان برتر است، و شأنش بالاتر می باشد. برخی گفته اند: [متعالی به کسی می گویند که] از هر وصف و ثنائی برتر باشد. “متعالی”، متفاعل است از “عُلُوّ”. گاهی هم به معنی “عالی” می باشد.
کزیده از مباحث کلاسهای شرح اسفار ملاصدرا؛ مدرس: مسعود تلخابی
بسیار عالی