فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
«هر جا که کلام نتواند پیش رود، موسیقی آغاز می شود.»[1]
این جمله را از “هاینریش هاینه” نقل کرده اند. یعنی “موسیقی” از جایی شروع می شود که زبان به پایان می رسد. “موسیقی”، افکار و عواطفی را بیان می کند که گفتار نمی تواند آنها را آشکار کند. معانی و پیغام ها را با قدرتی اظهار می کند که زبان را آن توانایی نیست.
گویا نخستین بار این سخن را “پيوتر ايليچ چايْکوفْسکی”[2] آهنگساز روس، از هاینه نقل می کند. هاینه در سال 1856 درگذشت. چایکوفسکی، در سال 1878، نامه ای به یکی از طرفدارانِ خود به نام “نادِژدا فون مک” می نویسد، و در آن از سمفونی ای که در حال خلقش بود، سخن می گوید. او می نویسد: دوست عزیز درباره سمفونی بیشتر نمی توانم به شما بگویم. توضیحات من خیلی واضح یا رضایت بخش نیست. ویژگی خاصی در “موسیقی سازی”[3] وجود دارد [که قابل بیان نیست، و] ما نمی توانیم آن را تحلیل کنیم. همانطور که هاینه گفته است: «جایی که کلمات از بین می روند، موسیقی آغاز می شود.»[4] منظور از “موسیقی سازی”، موسیقیی است که برای اجرا با یک ساز، یا گروهی از سازها در نظر گرفته شده است.
روشن است که نقل این سخن توسط “چایکوفسکی” بر اعتبار آن می افزاید.
پی نوشت ها:
[1] – Where Words Leave Off, Music Begins.
این سخن به این صورت هم آمده است:
موسیقی از جایی شروع می شود که سخن به پایان می رسد:
Music begins where the spoken word ends
[2] – Pyotr Ilyich Tchaikovsky
[3] – instrumental music
[4] – این نامه در کتاب the life & letters of peter ilich tchaikovsky (زندگی و نامه های پیتر ایلیچ چایکوفسکی) آمده است.
مسعود تلخابی
