علوم شناختی

کلمه “سورپرایز”[1] در سه معنی به کار می رود: الف – رویداد، خبر و … که غیرمنتظره است یا به طور ناگهانی اتفاق می افتد. ب – احساسی[2] که ناشی از وقوع یک حادثه ناگهانی یا غیرمنتظره است. ج – به کاربردن روش هایی که باعث احساس تعجب می شود. …

برخی واقعیت را جز پندار و توهم  نمی دانند. گاهی در ادوارِ پیشینِ ممالک اسلامی، این گروه را “حِسبانیَّة” می نامیدند. “حِسبانیَّة” به گروهی از فلاسفه اطلاق می شود که منکر وجود حقیقی اشیاء بودند و جهان خارج را وهم می پنداشتند و آنرا زاده عقول و توهمات و حواس …

نیازِ بنیادینِ هستیِ انسان، ‌یافتن “معنا” برای زندگی است. فقدان این معنی، نابسامانی هایی در روان و جسم آدمی ایجاد می کند. ویکتور فرانکل (۱۹۰۵ـ۱۹۹۷)، روانشناس اتریشی، سه سال را در اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها گذراند.  او در این مدت در بازیابی سلامت روانی به اسیران دیگر کمک می کرد. …

قدماء برای وجود قائل به سه قلمرو شده اند: اول – قلمرو موجودات عینی. دوم – قلمرو موجودات ذهنی. سوم – قلمرو نشانه ها. قلمرو نشانه ها شاملِ وجود لفظی و کتبی و … می شود. برخی از فیلسوفان وجود لفظی و کتبی را از هم جدا کرده اند. از …

“فهم” (Understanding) یک “فرایند روانشناختی” (psychological process) است. منظور از “فرایند روانشناختی” چیزی است که مرتبط با ذهن و کارکردهای آن باشد. موضوع و مُتعلَّق فهم، می تواند یک شیئ فیزیکی (physical object) یا انتزاعی (abstract) باشد. برای مثال “شخص” (person)، “موقعیت” (situation) یا “پیغام” (message) می توانند از موضوع …

“موجودات ذهنی” در ذهن ها به صورت های مختلفی با هم ترکیب می شوند، و نظام ها و ساختارهای متفاوتی به وجود می آورند. چه اسباب و عللی مُوجب پیدایش ساختارهای ذهنی می گردند؟ آیا “تنظیم و ترتیب موجودات ذهنی” فرایندی خودآگاه است که ذهن خود طی می کند؟ آیا …

کیفیت تجمع “موجودات ذهنی” را در ذهن چند گونه می توان فرض کرد: اول: موجودات ذهنی بدون هیچ ارتباطی با هم دیگر در کنار هم در ذهن انباشته شده باشند. دوم: موجودات ذهنی مرتبط به هم دیگر در ذهن چون یک ساختار باشند. این ارتباط خود می تواند دو گونه …

انسانِ فاقدِ ذهنِ علمی و فلسفی چنین گمان می کند که در مواجهه با جهان، به خود اشیاء نائل می شود. او متوجه نیست که چیزی به نام “علم” واسطه ميان او و آن موجود است. ما هیچ وقت به خودِ اشیاء خارجی واصل نمی شویم. از این رو ناچار …

آگاهی (Consciousness) در ساده ترین تعریفش عبارتست از: «ادراک (sentience) وجود بیرونی و درونی، و اطلاع (awareness) از آن دو.» فیلسوفان و دانشمندان قرن هاست که درباره “آگاهی” مطالعه می کنند. ایشان در این زمینه تجزیه ها و تحلیل ها، تعریف ها و توضیح های فراوانی ارائه کرده اند، و …

علوم شناختی (Cognitive science) مطالعه ای میان رشته ای است. این دانش، مطالعه علمی ذهن و فرایندهای آن می باشد. برخی در تعریف آن به “مغز” هم اشاره کرده اند، و گفته اند: « پژوهش علمی درباره ذهن و مغز.» علوم شناختی ماهیت، وظایف و عملکردهای شناخت (cognition) را در …