قلمرو های فلسفه

حکماء اشراق درباره طبقات حُکَماء سخن گفته اند. شیخ اشراق هم این طبقات را در کتاب هایش آورده است. شارحان حکمت اشراق هم به این مطلب پرداخته اند: حکماء ده طبقه اند: 1) طبقه اول: «حَکیمٌ الهیٌ مُتَوَغِّلٌ فی التَّألّهِ، عَدیمُ البَحث»: حکیم الهی که در تألّه فرو رفته است. …

گزیده ای از جلسه 141 شرح اسفار ملاصدرا – 98/05/27 مدرس: مسعود تلخابی بحث درباره “بساطت وجود” بود… «ملاصدرا» در این فصل چه چیزی را می خواهد اثبات کند؟ … عرض کردم می خواهد “بساطت وجود” را اثبات کند، می خواهد بگوید که وجود امر بسیطی است و نه جزء …

بخشی از محتوای ذهنی بیشتر افراد را “خرافات” تشکیل می دهد. منظور از “خرافات” چیست؟ “خرافه” (superstition) را به صورت های مختلفی تعریف کرده اند: الف – “خرافه” باوری است که حوادث خاصی را به شیوه ای غیر عقلانی و غیرمستدل و غیر علمی توضیح می دهد. این تعریف سه …

گاهی “تعقل” را چنین تعریف می کنند: «ادراک کلیات.» آنچه از تعقل حاصل می شود، “معقول” نام می گیرد. “معقولات” یا “ادراکات کلی” بر دو قسم اند: معقولات اولیه و معقولات ثانویه. “معقولات ثانویه” خود بر دو نوع تقسیم می شوند: الف – معقولات ثانویه منطقی ب – معقولات ثانویه …

فلسفه أولی درباره “امور عامه” سخن می گوید. منظور از “امور عامه” اوصافی است که عارض “موجود بما هو موجود” می شود. یعنی بی هیچ واسطه ای عارض “موجود” می شود. چون “موجود” عام ترین مفهومی است که در ذهن انسان وجود دارد، و هر چیزی مصداق آن می باشد، …

“آفانتازیا” (aphantasia) یکی از توانایی ها ذهنی ما تصور اداراکات بصری سابق است. غروب خورشید را در یک اقیانوس تصور کنید. افق دور دست و عظیم، یک درخشش، به رنگ نارنجی و صورتی، در سراسر آسمان گسترده است. مرغان دریایی در حال پرواز هستند و شن های ساحل انگشتان پا …

فلسفه ٔ أولی کلی ترین دانش است، زیرا از اموری سخن می گوید که اختصاص به موجود خاصی ندارد، بلکه همه موجودات را در بر می گیرد. این امور را گاهی “امور عامه” می نامند. امور عامه شامل مفاهیمی است که عارض موجود مطلق (موجود بما هو موجود) می شود. …

منظور از “تجربه ذهنی” (Mental experience) «قدرت تعقل» (intellect) و «هوشیاری» (consciousness) است. «قدرت تعقل» (intellect) در برابر:‏ غريزه‌ يا درونراند (t‏c‏n‏i‏t‏s‏n‏i‏) و احساس‌ (g‏n‏i‏l‏e‏e‏f‏) قرار می گیرد. این تجربه ذهنی آمیزه ای از «تفکر»، «ادراک»، «حافظه»، «هیجان»، «اراده»، «تخیل» و «فرایندهای ناخودآگاه شناختی» (unconscious cognitive processes) است. این اصطلاح …

انسان ها به اعتبار نوع انتخاب هایشان به سه دسته تقسیم می شوند: گروه اول انتخاب های خود را مبتنی بر تقلید انجام می دهند. دیگران هرکاری را که انتخاب می کنند، این گروه نیز همان را انجام می هند. گروه دوم چیزهایی را انتخاب می کنند که دنیای آن …

بیایید دمی در وضع اکنون خود بیاندیشیم. افکاری که داریم، خُلق هایی که بدان ها متصف هستیم، رفتارهایی که انجام می دهیم، پوشش مان، اموالمان، چیزها و کسانی که متعلق به ماست و … همه این ها معلول چه “علت”، یا “علت” هایی هستند؟ کدام اسباب چنین اوضاعی را در …