فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
رازهای بی شماری، انسان را احاطه کرده است. به نظر می رسد که از میان اینها، سه راز، در برابر تبدیل شدن به مسائل حل شدنی بیشتر مقاومت می کنند:
اول: چرا چیزی به جای هیچ چیز وجود دارد؟ (منشأ ماده و اشیا)[1]
دوم: چگونه جهان مادی باعث پیدایش موجودات زنده شد؟ (منشاء موجودات زنده)[2]
سوم: چگونه “حیات ارگانیک و آلی”[3]، از خود و محیط اطرافش آگاه شد؟ (منشأ چیزهای آگاه)[4]
این سه راز و سه مسأله همواره برای بشر مطرح بوده است. در طول تاریخ فیلسوفان و دانشمندان تلاش کرده اند پاسخی برای اینها بیابند. در فلسفه و عرفان پاسخ هایی برای راز نخست می توان یافت. امروزه فیزیکدانان هم تصور می کنند که پاسخی برای اولین راز دارند. “لارنس کراوس”[5] در کتاب “جهانی از هیچ”[6] (2012)، می گوید: جهان ممکن است به دلیل ناپایداری در “خلاء کوانتومی”[7] به وجود آمده باشد. این ناپایداری باعث فزونی “ماده” بر “ضد ماده”[8] می شود. این تعلیل و تبیین، به ظاهر در برابر “داستان آفرینش”قرار می گیرد.
درباره یِ راز دوم (پیدایش موجودات زنده در دنیای مرده) مجموعه ای از تئوری ها و آزمایش های متعددی وجود دارد، که شرایط حاکم در زمان شروع زندگی را تکرار می کند. این نظریه ها و آزمایش ها هنوز ما را به داستان منسجمی از منشاء موجودات زنده نزدیک نکرده است.
برای برخی از فیلسوفان، راز سوم (منشأ آگاهی) به “حل پذیری” نزدیکتر به نظر می رسد. امروزه گروهی می گویند: راه حل مسأله آگاهی را باید در نظریه تکامل یافت.[9]
فلسفه همواره با این سه مسأله درگیر بوده است. به نظرم هنوز برخی از پاسخ های فلسفی برای بعضی از این مسائل عقل پسندتر است.
پی نوشت ها:
[1] – the origin of stuff
[2] – the origin of living stuff
[3] – organic life
[4] – the origin of conscious stuff
[5] – Lawrence Krauss
[6] – Universe from Nothing
[7] – quantum vacuum:
در نظریه میدان کوانتومی، “خلأ” یک وضعیت کوانتومی با کمترین انرژی ممکن است، و به طور کلی، هیچ ذرات فیزیکی ندارد.
[8] – anti-stuff
[9] – https://philosophynow.org/issues/159/The_How_and_Why_of_Consciousness
مسعود تلخابی
