قلمرو های فلسفه

کلمه “تجربه” و مشتقات آن مانند “مُجرِّب”و “مُجَرَّب” و “مجرِّبات” پیوسته در حوزه های مختلف به کار می رود. مطالب زیر نکته هایی درباره این کلمه است: 1 – طریحی در مجمع البحرین نوشته است: «”مُجَرِّب” به کسی می گویند که چوبی را به دندان می گیرد، و می فشارد، …

وقتی از “الهیات” سخن می گوییم، به یک فعالیت شناختی نظر داریم که می کوشد خداوند را بشناسد. این فعالیت شناختی با دیگر فعالیت های شناختی تفاوت هایی دارد. از جمله آن تفاوت ها اینست که در اغلب فعالیت های شناختی سوژه ای موجود و مشخص هست که بحث ها …

ذهن چون ظرفی است که موجودات ذهنی (محسوسات، مخیلات، موهومات، معقولات و …) در آن قرار می گیرند. این موجودات ذهنی از سه فرض خارج نیستند: فرض اول: برای تک تک آنها “مابازاء”ی در عالم خارج باشد. فرض دوم: برای هیچکدام از آنها “مابازاء”ی در خارج نباشد. تنها راه آگاهی …

گاهی در تعریف زیبایی آورده اند: «زیبایی عبارتست از نظم و هماهنگیی که همراه عظمت و پاکی، در شیئی وجود دارد، و عقل و تخیل و تمایلات عالی انسان را تحریک می کند و لذت و انبساط پدید می آورد.» اما منشأ زیبایی چیست؟ موجودات جهان چرا و چگونه متصف …

سفر چهارم کتاب اسفار در “علم النفس” است. در این سفر از مبدء تکون نفس که مواد جسمانی باشد تا آخرین مقامات آن و رجوعش به غایاتِ قصوایش بحث می شود. این سفر از یازده باب شکل گرفته است. باب اول در احکام عامّ نفس است. در این باب دو …

سفر دوم کتاب اسفار درباره “جواهر و اعراض” (مقولات) است. ملاصدرا بحث درباره “اعراض” را بر بحثِ “جواهر” مقدم می دارد. وی در این زمینه می نویسد: ترتیب طبیعی چنین اقتضا دارد که مباحث مربوط به “جواهر” و مباحث آنها بر مباحثِ اعراض و اقسامشان مقدم گردد. ولی ما بحث …

سفر نخست اسفار در نظر به طبیعت وجود و عوارض ذاتی آن است. ملاصدرا این سفر را در یک مقدمه و ده مرحله به پایان می رساند. مقدمه در تعریف فلسفه و تقسیم نخستین آن است. در این بخش غایت فلسفه و شرف آن نیز مورد بررسی قرار می گیرد. …

شارْل‌ لوئی مونْتِسْکیو (۱۶۸۹ـ۱۷۵۵) (Charles Louis Montesquieu) در سال 1689 در قصر بِرِد (La Brede) نزدیک بوردو (Bordeaux)، در خانواده‌ای اشرافی به ‌دنیا‌ آمد، و طبق سنت خانوادگی در رشته حقوق به تحصیل پرداخت. در سال ۱۷۱۶ وارث ثروت عمویش شد و به مناصب قضایی مهمی دست یافت. هنوز به …

در چند آیه از قرآن درباره “وجه الله” (وجه خدا) سخن به میان آمده است: وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَليمٌ (بقره: 115) [مشرق و مشرق و مغرب از آن خداست. پس به هر جاى كه رو كنيد، همان جا “وجه خدا” …

“الشواهد الربوبیة فی‌ المناهج ‌‌السلوکیه” پس از اسفار از مهم ترین آثار ملاصدرا به شمار می رود. این کتاب از یک مقدمه و پنج “مشهد” ترکیب یافته است. مقدمه کتاب با این عبارت آغاز می شود: «بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله الذي تجلى لقلوب العارفين بأسرار المبدء و المعاد …