نظریه کنش[1] حوزهای در فلسفه است که در مورد نظریههای مربوط به فرایندهایی که منجر به حرکات عمدی (ارادی) بدن انسان میشوند صحبت میکند. برخی فلاسفه میپرسند «کنش چیست؟» یا «چه چیزی باعث میشود کسی کنشی انجام دهد؟» در این مورد دو نظریه وجود دارند. برخی فلاسفه میگویند که کنش ناشی از خواستن[2] چیزی توسط فرد است و فکر کردن به اینکه با انجام آن کنش میتواند آن را به دست بیاورند. برای مثال، اگر من یک سیب بخواهم و فکر کنم با قدم برداشتن به سمت میزی که چند سیب روی آن قرار دارد میتوانم یکی به دست آورم، آن وقت به سمت میز قدم خواهم برداشت. داشتن هم خواسته (آرزو) و هم فکری در مورد چگونگی رسیدن به آن (باور)[3] اهمیت دارد. اگر من فکر کنم که با قدم برداشتن به سمت میزی که چند سیب روی آن قرار دارند میتوانم یکی به دست آورم، اما اگر پرتغال بخواهم و نه سیب، آن وقت به سمت میز قدم برنخواهم داشت. اگر سیب بخواهم، اما فکر کنم که میزی که آن سوی اتاق قرار دارد تنها تصویر میز است، بازهم به سمت میز قدم برنخواهم داشت. سایر فلاسفه میگویند که نظریه خواستن – فکر کردن[4] درست نیست. آنها میگویند که این مغز و اعصاب من هستند که ایجاد کنش میکنند. آنها به عملکرد مغز شبیه کامپیوتری نگاه میکنند که بستههای الکتریکی کوچکی را از تعدادی از اعصاب به سایر عصبها هدایت میکند و برخی را برای مدتی در حافظه نگهداری میکند. این بستهها را نمیتوان نامگذاری کرد و درست مثل بیتها و بایتهای کامپیوتر هستند. این فیلسوفان میگویند که ما درباره چیزی که میخواهیم و فکر میکنیم صحبت میکنیم، زیرا مغز بسیار پیچیده است و ما هنوز آن را درک نمیکنیم. این سوالات بخشی از فلسفه ذهن را شکل میدهند.
پی نوشت ها:
[1] نظریه کنش (فلسفه) نظریه کنش (به انگلیسی Action Theory ) حوزه ای در فلسفه است که درگیر نظریه هایی در خصوص فرایندهای علّی ارادی جنبشهای بدنی انسان از نوع کما بیش پیچیده است. این حوزه فکر علاقه عمیق فلاسفه را از زمان اخلاق نیکوماخوسی ارسطو تا به حال به خود جذب کرده است. با ظهور روانشناسی و بعداً علوم عصبی بسیاری از نظریه های کنش هم اکنون معطوف به آزمایش های تجربی هستند. نظریه های فلسفی کنش یا فلسفه کنش نباید با نظریه های جامعه شناسانه کنش اجتماعی نظیر نظریه کنش، تالکوت پارسونز اشتباه گرفته شود. (منبع: ویکیپدیا – مترجم)
[2] wanting
[3] belief
[4] Want-think theory
ترجمه و نگارش: کبری طاهری نژاد