این پرسش در دوره های جدید، برای فیلسوفان، بیشتر مطرح بوده است.
در دهه یِ 1620 میلادی، مجسمه های سنگی اوج تکنولوژی بودند. اگر کسی به آنها نزدیک می شد، تکان می خوردند، یا بر روی رهگذران، آب می پاشیدند. رنه دکارت (1596 – 1650)، فیلسوف فرانسوی، با تأمل به آنها می نگریست. او در فهم موجودیتِ انسان، از این مجسمه های متحرک، الهام می گرفت: آیا حیوانات هم همین گونه حرکت می کنند؟ آیا حیوانات هم، تنها از چرخ دنده و پمپ و مایعات درست شده اند. از اینها نگران کننده تر، آیا بدن انسان هم یک ماشین است؟ دکارت، در هاله ای از ابهام قرار داشت.
با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، بر میزانِ این ابهام ها افزوده شده است. پیدایش هوش مصنوعی و ربات های پیچیده و ایمپلنت های مغز[1] این ابهام ها را دو چندان کرده است.
مغز انسان در حال حاضر از طریق رابطهایی مثل صفحه کلید، صفحه نمایش لمسی، نرم افزار تشخیص صدا و غیره با رایانهها ارتباط برقرار میکند.
به تازگی، اولین بیمار انسانی تراشهی مغزی نورالینک را دریافت کرد. تراشه نورالینک موسوم به (N1) به شکل و اندازه یک سکه است. این دستگاه جایگزین تکهای از جمجمه بیمار میشود، و همسطح با استخوان اطراف آن در زیر پوست قرار میگیرد.
تراشه (N1) با ۶۴ سیم ظریف و انعطافپذیر، توسط یک ربات جراح، به قشر زیرین مغز وارد میشود.
این ایمپلنت ها تا کجا پیش خواهند رفت؟ آیا روزی فرا می رسد که بتوان همه اجزاء سیستم عصبی انسان را، با ایمپلنتی جایگزین کرد؟
ولی هنوز به نظر می رسد که فاصله ای ناپیموده، میان “ماشین” و “انسان” وجود دارد.
“انسان”، موجودی است که در ترکیبی از “ماده”، “فرآیندهای زیستی”، و “ذهن” به وجود میآید، و خودآگاه است. ماشین ها، خودآگاه فکر نمی کنند، و تنها بر اساس برنامهها و الگوریتمها عمل می نمایند.
پی نوشت ها:
[1] – Brain implant: کاشت مغزی یا کاشت اجزاء مصنوعی در مغز، اجزاء مصنوعی کاشته شده در مغز، که غالباً به آنها جزء مصنوع عصبی گفته میشود، نوعی ابزار فنی هستند که به طور مستقیم به دستگاه عصبی یک ارگانیسم زیستی متصل میشوند. این اتصال معمولاً در سطح و در قشر خاکستری مغز صورت میگیرد. هدف معمول از کاشت اجزاء مصنوعی در دستگاه عصبی، ترمیم و جایگزینی اجزاء و نواحی آسیب دیده مغز پس از سکته مغزی یا آسیبهای دیگر در ناحیه سر است:
Krucoff, Max O.; Rahimpour, Shervin; Slutzky, Marc W.; Edgerton, V. Reggie; Turner, Dennis A. (2016-12-27). “Enhancing Nervous System Recovery through Neurobiologics, Neural Interface Training, and Neurorehabilitation”. Frontiers in Neuroscience. 10: 584.
مسعود تلخابی