فلسفه برای همگان
نوشته های مرتبط
کارِ فلسفه آزردنِ حماقت است.[1]
وقتی کسی می‌پرسد: فلسفه چه فایده ای دارد؟ پاسخ باید پرخاشگرانه باشد، زیرا پرسش، کنایه آمیز و نیش‌دار است.
فلسفه در خدمت دولت یا دین نیست. این دو دغدغه های دیگری دارند. فلسفه، در خدمت هیچ قدرتِ مستقری نیست.
کارِ فلسفه، ناراحت کردن است. فلسفه ای که هیچ کس را ناراحت نمی کند، هیچ کس را آزار نمی دهد، فلسفه نیست.
فلسفه برای آسیب رساندن به “حماقت”[2] است. فلسفه در تبدیل حماقت به چیزی شرم آور مُفید است. [3]
زمانی، فیلسوفی را در برابر دیوجانس ستایش کردند. وی به اعتراض گفت: «او چه دستاورد بزرگی را ارائه کرده است، کسی که مدت‌ها به فلسفه پرداخته و در عین حال به کسی آسیب نزده است؟»[4]
نیچه فلسفه دانشگاه را از همین قُماش می دانست، بی آزار. او می گفت: «فلسفه دانشگاه، باید روی مقبره خود این جمله را داشته باشد که “به هیچ کس آزاری نرسانده است”». آنگاه چنین ادامه می دهد: «اما این بیشتر ستایشی است که از یک پیرزن می شود تا الهه حقیقت.» [5]
فلسفه، مفروضات و مسلمات و مشهوراتِ مردم را زیر سؤال می برد، و آنان را وادار به تأمل و تفکر می کند. فلسفه به جای تقلید، اندیشه را بر می انگیزاند. فلسفه نادانی ها و حماقت ها را برملا می سازد، و مردم را از کاستی های خود آگاه می گرداند، و در آنان شوقی برای فهم و تعقلِ بیشتر می آفریند.
پی نوشت ها:
[1] – این جمله از ژیل دلوز (1925 – 1995)، فیلسوف معاصر فرانسوی است. مُفاد این سخن، پیش از او، در آثار نیچه وجود دارد. رجوع کنید به:
-Nietzsche and Philosophy / 106 , Gilles Deleuze, Translated by Hugh Tomlinson, L O N D O N • N E W Y O RK, 1983: It is useful for harming stupidity.
-SCHOPENHAUER AS EDUCATOR / 135, FRIEDRICH NIETZSCHE, EDITED BY BERNARD WILLIAMS, TRANSLA TED BY
JOSEFINE NAUCKHOFF
-The Cay Science/ 183, FRIEDRICH NIETZSCHE, EDITED BY BERNARD WILLIAMS, TRANSLA TED BY JOSEFINE NAUCKHOFF
[2] – stupidity: رفتاری که نشان دهنده فقدان حس، فکر یا قضاوت خوب است.
[3] – Nietzsche and Philosophy / 106 , Gilles Deleuze, Translated by Hugh Tomlinson, L O N D O N • N E W Y O RK, 1983
[4] – SCHOPENHAUER AS EDUCATOR / 135, EDITED BY BERNARD WILLIAMS, TRANSLA TED BY
JOSEFINE NAUCKHOFF
[5]همان – / 201
مسعود تلخابی
