بایگانی برچسب: مسعود تلخابی

در راهی می رفتیم. ناگهان از بیراهه ای سردرآوردیم. کمی جلوتر که رفتیم، با شیئ بزرگی مواجه شدیم. نظرمان را جلب کرد. بر پایه ای استوانه ای قرار گرفته بود. از سطح زمین حدود دو متر فاصله داشت. چهارگوش بود. نزدیکش شدیم، تا دقیقتر ببینیم. بیشتر که نگاه کردیم، ویژگی …

حُکم در اصطلاحِ فیلسوفان و منطقیین “نسبت‌ دادن چیزی به چیزی دیگر به ایجاب یا سلب” است. شریف جرجانی (م816) در تعریف آن می نویسد: «إسناد أمر إلى آخرَ إيجابا أو سلبا.» بدین ترتیب که محمولی را با رابطۀ مثبت به موضوعی اِسناد دهند یا با استفاده از رابطۀ منفی، …

“فلسفه أولی” را گاهی “علم الهی” و “حکمت الهی” می گویند. برخی نوشته اند: «[الهی] نام یکی از اقسام سه گانه حکمت است، که عبارتند از: ریاضی، طبیعی و الهی.» فارابی می گوید: تمام “علم الهی” در کتاب «مابعد الطبیعه» [ارسطو] آمده است. آنگاه “علم الهی” را به سه بخش …

در جایی بودم. دوستی درباره فردی سخن می راند، و بر سبیلِ طعن می گفت: «او هر آنچه را خوانده باور کرده است.» این سخن مرا در سکوت و حیرت فرو برد. دست کم دو معنی می شد از این استنباط کرد: اول – او هر آنچه را می خواند، …

دانش فقه را به دو طریق می توان با فلسفه مربوط دانست. از این رو جایگاه فقه، در فلسفه و حکمت اسلامی در دو بخش تبیین می شود: بخش اول: فیلسوفان اسلامی حکمت و فلسفه را به: “علم به حقایق موجودات به اندازه ٔ توانایی بشر” تعریف می کردند، و …

شَک‌گرایی (scepticism/skepticism) یا شکاکیّت مکتبی فلسفی است، که به دست پیرون الیسی (Pyrrho of Elis) در قرن ۴ ق.‌م در یونان بنیاد شده است. سوفسطائیانی همچون پروتاگوراس (Protagoras) و گورگیاس (Gorgias) از پدران این آیین بودند که در برابر تناقض‌های موجود در فلسفه‌ها، امکان دستیابی به حقیقت و یقین ما …

برای انسان در سطح گسترده ای مسأله طرح می شود. سؤال، از ابهامات موجود در یک شیئ بر می خیزد. سنخ این ابهامات قابل احصاء است. می توان آنها را شمرد. وقتی با یک شیئ مبهمی مواجه می شویم می توانیم بپرسیم: این چیست؟ / آیا هست؟ بدین معنی که …

«عالَم» اسم جمع است، و مفردی از لفظش ندارد. جمع آن «عالمين» می آید. در مبدأ اشتقاق این کلمه دو قول وجود دارد: قول اول: مشتق از عِلم (دانایی) است. مبتنی بر این مبدأ اشتقاق، کلمه «عالم» را می شود چند گونه معنی کرد: الف – فیض کاشانی می گوید: …

علم اخلاق شاخه ای از فلسفه عملی به حساب می آید. دیگر فروع این شاخه «تدبیر منزل» و «سیاست مدن» می باشد. “طاش كبرى زاده” (م 968) در کتاب “مفتاح السعادة و مصباح السيادة” در تعریف علم اخلاق می نویسد: «هو علم يُعرَفُ منه أنواع الفضائل.» [آن دانشی است، که …

وقتی از جهان (Universe) سخن می گوییم، منظورمان فضا و تمام آن چیز هایی است که در آن قرار گرفته است، از کره زمین و منظومه شمسی و ستارگان و کهکشان ها و ….. درباره جهان پرسش های متعددی مطرح می شود. از آن جمله است: آیا جهان با تمام …