نوشته های تازه

مقدمه در زنجان، از اواسط قرن سیزدهم هجری تا نیمه دوم قرن چهاردهم حوزه علمیه پر رونقی وجود داشت. در این حوزه، علوم عقلی، در کنار علوم نقلی تدریس و تحصیل می شد. مدرسان برجسته ای، در علوم عقلی، حضور داشتند، و به تربیت شاگردان می پرداختند. از جمله آنها، …

این تقریر را میرزا مهدی آشتیانی[1] آورده است. در وجودِ “حقیقتِ وجود“[2] تردیدی نیست. منظور از “حقیقتِ وجود”، “صِرْفِ وجود”[3] است. “صرفِ وجود” همه آنچه را که از سنخ وجود، و کمالات وجودی است، در بر می گیرد. “صرف وجود” همه آنچه را که از اجانب و غرائب آنست، طرد …

ماجرا از این قرار است؛ ویل دورانت، مورخ و محقق نامدار آمریکایی، در یک روز خنک پاییزی هنگام کار در باغچه خانه اش، با مرد خوش پوشی مواجه می شود که بی مقدمه به او می گوید: آقای فیلسوف! من قصد خودکشی دارم و اگر دلیل قانع کننده ای برای …

اتصال به معقولات؛ گزیده ای از مباحث جلسه 14 شرح اسفار ملاصدرا – 1394/12/09 مدرس: مسعود تلخابی بسم الله الرحمن الرحیم الاتِّصَالُ بِالمَعقُولات:  کلمه اتّصال در برابر انقطاع قرار می گیرد؛ بریدن، پیوستن؛ منقطع شدن، متّصل شدن. اتّصال اصطلاحی است که هم فیلسوفان به کار می برند و هم عرفا؛ …

انسان، این قابلیت[1] را دارد که به بهتر از آن چیزی که هست تبدیل شود. حالتِ بهتر انسان، نسبت به حالت پیشین، کمالِ او نامیده می شود. این قابلیت و استعدادِ انسانی مفهوم و نظریه هایی را مرتبط با عنوان “تربیت”[2] و “تزکیه” پدید آورده است. زندگیِ بهترِ انسان ها …

ابوالقاسم قشیری (م 465) در تفسیر آیه نخست سوره علق (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِی خَلَقَ)، در ذیل “خَلَقَ” می گوید: «خَلَقَهُم عَلَى مَا هُمْ بِهِ.»[1] این جمله از چند جزء ترکیب شده است: خَلَقَ، هُمْ، على، ما، هم، ب، ه. “خَلَقَ” فاعلی هم دارد که به خداوند دلالت می کند. …

ابن سینا این برهان را در نمط چهارم اشارات با تفصیل تقریر کرده است.[1] مُحَصَّل این تقریر طبق نقل مدرس آشتیانی چنین است: الف – تردیدی در وجود “موجودٍ مَا[2]” (موجود به صورت مبهم نه موجود خاص) نیست. (لاشک فی وجود موجودٍ ما)[3] انسان ها را بر دو گونه می …

غایت و کمال مختص انسان؛ گزیده ای از مباحث جلسه 14 شرح اسفار ملاصدرا – 1394/12/09 مدرس: مسعود تلخابی بسم الله الرحمن الرحیم [غایت هیچ موجودی برتر از غایت انسان نیست.] در ادامه ملاصدرا می فرماید که «لا يَفُوقُهَا فِيهِ فَائِقٌ»؛ اگر از ضمیر در يَفُوقُهَا چشم پوشی کنیم و …

طبق نظر ارسطو، فلسفه، “نظر در حق” و تلاش برای ادراک آنست. ارسطو “ادراکِ حق” را دشوار می داند. او سبب این دشواری را از ناحیه ما می داند، نه از جهت اعیان امور و واقعیت ها. او می نویسد: نظر در حق از جهت اعیانِ امور دشوار نیست، بلکه …

فیلسوفان با فلسفه دو گونه تعامل کرده اند: اول: گاهی فلسفه متداول را که دست به دست و سینه به سینه نقل شده است، و بیشتر فیلسوفان بر آن اتفاق دارند، می خواندند، و می فهمیدند، و آثاری را درباره آنها پدید می آوردند. برای مثال ابن سینا و شیخ …