قلمرو های فلسفه

برای انسان، از دوره جنینی، تصوراتی حاصل می شود. وقتی او متولد می شود، و گوش و چشم و حس های دیگرش به کار می افتد، وسعتِ این تصورات بیشتر می شود. آنگاه، به تدریج، قوه تجرید و تعمیم او هم به کار می افتد. وی، در این حالت، قادر …

ذهن انسان، مملوّ از تصدیقات مختلف است. این تصدیق ها، مبنایِ انتخاب ها، عمل ها و رفتارهای اوست. دیروز، در یک جمعی بودیم. صاحب خانه، اسفند دود می کرد. یکی از افرادِ حاضر در آنجا، گفت: دودِ اسفند سرِ مرا به درد می آورد. دیگری گفت: اسفند مغز را گرم …

ملاصدرا، در تفسیرِ خویش ذیل آیه نخست سوره فاتحه، یعنی، آیه بسملة، درباره رحمت سخن می گوید. آنگاه به کیفیتِ اطلاق این اسم و اسماء بر خداوند سخن می گوید. وی می گوید: “رحمت”، در لغت، به معنی تعطف و حُنُوّ [یعنی مهربانی کردن] است. زهدان را، از آن رو …

[1 – تحقیقات درباره رمانتیسم در ایران] تحقیقات مربوط به رمانتیسم در ایران علی الاغلب، پیرامون رمانتیسم ادبی-هنری صورت گرفته است. هنوز مبانی فلسفی رمانتیسم، چندان، واکاوی نشده است. [2 – فردریک بیزر  و کتاب “رمانتیسم آلمانی”] فردریک بیزر درکتاب «رمانتیسم آلمانی» ریشه ها و اصول و مبانی رمانتیسم فلسفی …

[1 – تعریف قول] حرالی گوید: القَوْلُ‏ إِبْداءُ صُوَرِ التَّكَلُّم نظْماً بمنْزِلَة ائْتِلاف الصُّور المَحْسُوسَة جمْعاً، فالقَوْلُ مَشْهود القَلْب بوَاسِطَة الأُذُنِ، كما أَنَّ المَحْسوسَ مَشْهودُ القَلْبِ بوَاسِطَة العَيْن و غيرِها.[1] [“قول”، آشکار کردن صور تکلم است به صورت منظم، [این نظم و تنظیم و درآوردن به صورت نظام،] مانند جمع …

1 – هویت ممکن الوجود هر ممکنی، با نظر به ذاتش، چه ازلی باشد، چه حادث، لاشیئ صرف است. پس چون برای او “شیئیت” و “کون خارجی” و “حقیقتِ خارجیِ متأصل” حاصل آمد، [او موجود می شود.] ثبوتِ هیچ کدام از این امور، [یعنی “شیئیت” و “کون خارجی” و “حقیقتِ …

در زمینه رمانتیسم یا رمانتیسیسم هنوز می توان تحقیقات گسترده تری انجام داد. از میان کتاب ها و پژوهش های منتشر شده هنوز کتاب «سیر رمانتیسم در اروپا» اثر مسعود جعفری، خواندنی است. ولی کتاب «رئالیسم و ضد رئالیسم» سیروس پرهام خوانندگان کمتری دارد. پرهام، مرکز بحث را رئالیسم قرار …

[1 – فلسفه های گرم و فلسفه های سرد] کسانی هستند که فلسفه را تقسیم می کنند به فلسفه های گرم و فلسفه های سرد. اگر این تقسیم بندی نه چندان دقیق را بپذیریم باید فلسفه تحلیلی[1] را زیر مجموعه فلسفه های سرد  و فلسفه قاره ای[2] را زیر مجموعه …

1.جایگاه شهودگرایی در میان مباحث مطرح در فلسفه اخلاق فلسفه اخلاق، تعقل و استدلال ورزی درباره مسائل بنیادین اخلاق است و به دو بخش کلی فرا اخلاق و اخلاق هنجاری تقسیم می­شود. فرا اخلاق به بررسی ماهیت احکام اخلاقی و روش پژوهشِ آن­ها می­پردازد و در آن مباحثی از قبیل …

ذهنیت ایرانی را نمی توان ذهنیتی  صرفا -کاملا فلسفی یا آنچنان که آرامش دوستدار تصویر کرده است فلسفه ستیز و تفکرگریز دانست. باید پرسید: ذهنیت ایرانی در موقعیت ها و وضعیت های گوناگون تاریخی از چه نوع عقلانیتی کمک گرفته است. دیدگاه ملکیان نیز دقیق نیست وقتی می گوید: بنیاد …