قلمرو های فلسفه

سینمای اصغر فرهادی با داشتن بن مایه های قوی اجتماعی نیش و نقدی است در حق مناسبات و روابط اخلاقی و اجتماعی جامعه ای که به دوره مدرنیّت پرتاب شده است و این نقد بی نقاب ِبنیان های قلب و دغل، خود برهان قاطعی است برای آنهایی که لغز می …

نیهیلیسم[1] بر آستانه در ایستاده است (نیچه). نیچه تصویر کاملی از نیهیلیسم می دهد، هیولایی که بر آستانه ایستاده، درون و بیرون را می نگرد. مهمترین خصیصه جهان جدید نیهیلیسم است. نایهیل، امرپوچ است، نایهیلیتی ،پوچی و نایهیلیسم، پوچ گرایی مطلق، بی ارزش دانستن ارزشها، بی بنیاد دیدن هستی. نیهیلیسم، …

از انسان، رفتارهایی صادر می شود که نظیر آنها را نمی توان در موجوداتِ دیگر دید. انسان ها، می توانند دانش هایی را کسب و تدوین کنند، و صنایع پیچیده ای بسازند. چرا این توانایی ها در انسان هست و در موجودات دیگر نیست؟ ناچار باید گفت در انسان چیزهایی …

“دانشِ هوشِ گیاهی”[1] تفحصی عمیق و پیچیده، در “هوش گیاهان”[2] است. “هوش”[3] را معمولا ترکیبی از چند توانایی مختلف در نظر می گیرند. درکِ دنیای اطراف، توانایی برای واکنش نشان دادن به آن، داشتن حافظه، تواناییِ برقراری ارتباط، ارتباطاتِ اجتماعی، و داشتنِ مغزی که این توانایی ها را ایجاد و …

گویا اصطلاح “وجودِ رابطی”، در آثارِ متقدمین نبوده است. این اصطلاح، از زمانِ شریف جرجانی (م 816) متداول شده است. ریشه های پیدایش این اصطلاح را در “تجرید الإعتقاد” خواجه نصیر می توان یافت. 1 – نصیرالدین طوسی، ابوجعفر محمد (طوس ۵۹۷ـ کاظمین ۶۷۲) خواجه نصیر در مبحثِ “موادّ ثلاثِ” …

ارسطو می گفت افلاطون را دوست دارم اما حقیقت را بیشتر. همو بود که دیدگاههای فکری و فلسفی استادش افلاطون را  به نقد و چالش کشید. چنین قولی از ارسطو بیانگر فرهنگی است که پویایی غرب را ضمانت کرد.  گو این که غرب گوهر نقد را در ساختار خود درونی …

[1 – متافیزیک] شوپنهاور فیلسوفی است که هنوز به متافیزیک باور دارد. اما متافیزیک او بی خانمان است چنان که خود او در کودکی بی خانمان بود و غم غربت[1] داشت.[2] در متافیزیک شوپنهاور، رنج و ادبار و مرگ و ملال نقش اصلی را ایفا می کنند. برای رهایی از …

چرا ما امروز آثار شوپنهاور را کمتر می خوانیم؟ آیامی توان گفت: شوپنهاور فیلسوف درجه ی دو است؟ کتاب «جهان همچون اراده وتصور» یک شاهکار نیست؟ آیا نقد شوپنهاور بر شی فی نفسه و فلسفه ی اخلاق و فلسفه ی هنر کانت را می توان جدی گرفت؟ دیدگاه‌های خود شوپنهاور …

ابن سینا در “منطق شفا”، از “کلماتِ وجودی” سخن گفته است. وی می گوید: «هر قول جازمی، حملی باشد، یا شرطی، در زبانِ یونانی، به کاربردِ کلماتِ وجودی نیازمند است. این کلمات، واژگانی هستند که بر نسبت و زمانی دلالت می کنند، بدون آنکه در آنها، [یعنی در آن کلماتِ …

ملامهدی نراقی، در دو اثر خود، “اللَمَعات العرشیة” و “جامع الأفکار”، درباره “وجود رابطی” سخن گفته است. گوشه ای از یک گفتار او را از کتاب جامع الافکار نقل می کنم، که به نظرم حاوی نکته های ارزشمندی است. ایشان در این کتاب می گویند: نسبتِ عقل، به مُدرَکارتش، مانندِ …