تاریخ فلسفه

سفر دوم کتاب اسفار درباره “جواهر و اعراض” (مقولات) است. ملاصدرا بحث درباره “اعراض” را بر بحثِ “جواهر” مقدم می دارد. وی در این زمینه می نویسد: ترتیب طبیعی چنین اقتضا دارد که مباحث مربوط به “جواهر” و مباحث آنها بر مباحثِ اعراض و اقسامشان مقدم گردد. ولی ما بحث …

سفر نخست اسفار در نظر به طبیعت وجود و عوارض ذاتی آن است. ملاصدرا این سفر را در یک مقدمه و ده مرحله به پایان می رساند. مقدمه در تعریف فلسفه و تقسیم نخستین آن است. در این بخش غایت فلسفه و شرف آن نیز مورد بررسی قرار می گیرد. …

شارْل‌ لوئی مونْتِسْکیو (۱۶۸۹ـ۱۷۵۵) (Charles Louis Montesquieu) در سال 1689 در قصر بِرِد (La Brede) نزدیک بوردو (Bordeaux)، در خانواده‌ای اشرافی به ‌دنیا‌ آمد، و طبق سنت خانوادگی در رشته حقوق به تحصیل پرداخت. در سال ۱۷۱۶ وارث ثروت عمویش شد و به مناصب قضایی مهمی دست یافت. هنوز به …

“الشواهد الربوبیة فی‌ المناهج ‌‌السلوکیه” پس از اسفار از مهم ترین آثار ملاصدرا به شمار می رود. این کتاب از یک مقدمه و پنج “مشهد” ترکیب یافته است. مقدمه کتاب با این عبارت آغاز می شود: «بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله الذي تجلى لقلوب العارفين بأسرار المبدء و المعاد …

“اَبُوالصَّلت امیّة بن عبدالعزیز بن ابوالصلت اندلسی دانی” در سال 460 ه.ق در دانیه شهری به اندلس متولد شد. او را “ابوالصلت مغربی” نیز می نامند. علم را در اندلس از جماعتی فراگرفت. از آن جمله ابوالولید وقشی قاضی دانیه بود. ابوالصلت در حکمت و ریاضیات و طبّ مهارت یافت. …

علی (ع) در چهار جای نهج البلاغه به صراحت از تأثير محيط طبيعى در وضع مردم سخن گفته است. در دو جا از “بصره” و شرایط جغرافیایی آن و ارتباط آن با روحیات مردمش، و در جای دیگر از شرایط طبیعی “حجاز” سخن می گوید. در جایِ چهارم، ارتباط خاک …

عوامل طبیعی در پدیده های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی هر جامعه نقش تعیین کننده ای دارد. عده ای این نظریه را تا سقف “جبر گرایی جغرافیایی” پیش برده اند. این گروه اعتقاد دارند که عوامل طبیعی، در پدیده های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی هر جامعه نقش قاطع و تعیین کننده …

«بنیاد و اصلِ جهان چیست؟» این پرسش، از نخستین سؤالهایی است که ذهن فیلسوفان را به خود مشغول کرده است. پارمنیدس نخستین فیلسوفی است که در پاسخ به این پرسش، «وجود» را به عنوان بنیاد و اصل معرفی می‌کند. به نظر او: وجود علتی ندارد، همیشه بوده و تا همیشه …

شَک‌گرایی (scepticism/skepticism) یا شکاکیّت مکتبی فلسفی است، که به دست پیرون الیسی (Pyrrho of Elis) در قرن ۴ ق.‌م در یونان بنیاد شده است. سوفسطائیانی همچون پروتاگوراس (Protagoras) و گورگیاس (Gorgias) از پدران این آیین بودند که در برابر تناقض‌های موجود در فلسفه‌ها، امکان دستیابی به حقیقت و یقین ما …

پیرون به سال 360 در الیس متولد شد. همراه قشون اسکندر به هند رفت، و در آنجا در مکتب مرتاضان درس خواند. شاید از همانجا چیزی از فلسفه شک را، که با نام او همراه است، هدیه آورد. پس از بازگشت به الیس در نهایت فقر به تدریس فلسفه پرداخت. …