از قرن پانزدهم میلادی به بعد که دیوارهای نمور و جلبک بسته کلیسا ترک برمیداشت، در فضای فکری غرب، نوعی از «تفّرد و فردگرایی» در حال تکوین بود که نسبتی با آن «من نامه» های انسان پیش از خود نداشت. این «منِ اندیشنده» به رغم آن «منِ» جزم اندیش سنتی، …
ادامه نوشته »به بهانه نقد «کبوتر طوقدار» ۲
از آرمان تا واقعیت خانم باربارا تاکمن، مورخ و متفکر آمریکایی، میگوید:حاکمان در عرصه حکومت، همیشه بر…
به بهانه داستان «کبوتر طوقدار» ۱
کلیله و دمنه تنها اثر ادبی در جهان باستان است که از حدود هزار و پانصد سال پیش تا بدین سو، مقصد و مهم…
ثنویت وجود و ماهیت
تحلیل پدیدارها، به “ماهیت” و “وجود”، بنیادی ترین تحلیلِ متافیزیک و فلسفه اول…
جهانی بر لبه تیغ
جهانِ ما بر لبه تیغ قرار گرفته است.[1] کیهانِ ما در وضعیت بسیار ناپایدار و حساسی قرار دارد، تعادل یا…
نوشته های تازه
قلمرو عقل
کانت، مرزهای اقتدار عقل را “آنتی نومی”[1] ها می داند. “آنتی نومی” ها گزاره هایی هستند که عقل هم برای خودشان و هم برای نقیضشان استدلال هایی دارد. برای مثال گزاره یِ “عالم، آغاز زمانی دارد” و نقیض آن، یعنی گزاره “عالم، آغاز زمانی ندارد” را در نظر آورید. شما …
ادامه نوشته »تقریری از قانون علیت
جهان، مملوّ از پدیدار های گوناگون است. این پدیدار ها، ماهیت هایِ موجودی هستند، که جهان ما را شکل داده اند. به این معنی که می توانیم درباره هریک از آنها جمله ای بسازیم و بگوییم: «این موجود است.» مانندِ «خورشید، موجود است.» «نور، موجود است.»، «فوتون، موجود است.»، «فوتون، …
ادامه نوشته »کار ِ فلسفه
کارِ فلسفه آزردنِ حماقت است.[1] وقتی کسی میپرسد: فلسفه چه فایده ای دارد؟ پاسخ باید پرخاشگرانه باشد، زیرا پرسش، کنایه آمیز و نیشدار است. فلسفه در خدمت دولت یا دین نیست. این دو دغدغه های دیگری دارند. فلسفه، در خدمت هیچ قدرتِ مستقری نیست. کارِ فلسفه، ناراحت کردن است. فلسفه …
ادامه نوشته »دنیای سوفی
کتابِ “دنیای سوفی”، اثر یوستین گُردر، نویسنده نروژی است. “دنیای سوفی“، رمانی درباره تاریخ فلسفه است. میتوان با خواندن آن، از تاریخ فلسفه و سخن های مهم فیلسوفان بزرگ آگاهی یافت. داستانِ مندرج در این کتاب، متناسب با رویدادها و آراء رایج در هر دوره تاریخی و فلسفی پیش می …
ادامه نوشته »آیا انسان ماشین است؟
این پرسش در دوره های جدید، برای فیلسوفان، بیشتر مطرح بوده است. در دهه یِ 1620 میلادی، مجسمه های سنگی اوج تکنولوژی بودند. اگر کسی به آنها نزدیک می شد، تکان می خوردند، یا بر روی رهگذران، آب می پاشیدند. رنه دکارت (1596 – 1650)، فیلسوف فرانسوی، با تأمل به …
ادامه نوشته »